Alles is moeilijk in Moldavië

“Everything is difficult in Moldova.

To live here is to suffer,

but it is my country and I love it.”

Moldavië, nog steeds een traditionele samenleving

Masha vertelt in vlekkeloos Engels over haar land, Moldova (of Moldavië in het Nederlands), een voormalige Sovjetrepubliek in Oost-Europa. Het armste kindje uit de Europese klas zit ingeklemd tussen Roemenië en Oekraïne. Moldova heeft door haar ligging een landklimaat met strenge winters en warme zomers. Het heeft geen uitgang naar zee en nauwelijks grondstoffen.

Het is grotendeels een traditionele samenleving, 98% van de bevolking is gelovig, d.w.z. Roemeens-orthodox of Russisch-orthodox.  De meeste (christelijke) vrouwen dragen hoofddoekjes, inclusief de jeugd.

Het landschap is glooiend, een soort Zuid-Limburg in het groot. De economie leunt hoofdzakelijk op de agrarische sector, de boeren bewerken hun kleine stukjes land nog met paard en wagen. De landbouw brengt zo weinig op dat veel Moldaviërs emigreren.

Massale emigratie uit Moldavië

Met als gevolg dat op het moment ongeveer 20% van de bevolking in het buitenland woont om daar een inkomen bij elkaar te schrapen. Net als Mashas broer, Ilya. Hij is ingenieur met een diploma van de technische universiteit in Chisinau. Ook hij is ook vertrokken en werkt nu als klusjesman in het buitenland.

Haar familie woont in een dorpje op een paar uur rijden van de hoofdstad. Haar vader zou eigenlijk al lang gepensioneerd moeten zijn, maar kan zich dat niet veroorloven. Daarom blijft hij op zijn oude dag aan het werk als vrachtwagenchauffeur, inclusief nacht- en weekenddiensten.

Zijn vrouw krijgt een klein pensioen. Samen hebben ze ongeveer honderd euro per maand aan inkomen. Genoeg om te overleven want veel hebben ze niet nodig. Groentes en fruit komen van het land, ze houden kippen, ganzen en konijnen. Alles is vers en smaakt zoals de evolutie het ooit bedoeld heeft. De kippen worden thuis geslacht. De jam, de wijn, alles maken ze zelf. Ook hun gastvrijheid is nog ouderwets. Hun huis gebouwd uit leisteen is groot, met veel (uitklappende bedden) want bezoek bied je niet alleen een maaltijd, zelfgemaakte wijn, maar natuurlijk ook een plek om te slapen.

Moldavië als onderdeel van het Oostblok

Ilya, hun zoon, is opgegroeid tijdens het communisme. Hij vertelt over zijn dorp. Het had alles: een discotheek; wijnfabriek; tractorfabriek; scholen; een ziekenhuis. Je kunt het zo gek niet bedenken of het was er. “Wij, de jeugd, werden op school gestimuleerd om voor de gemeenschap te zorgen. De kinderen gingen in hun vrije tijd op bezoek bij ouderen en zieken. We deden boodschappen voor ze, hielden ze gezelschap. Dat is allemaal verdwenen nu.”

“Had het communisme dan geen nadelen?”

Een retorische vraag.

“Natuurlijk wel.“

Vroeger voordat Moldova onderdeel van de Sovjet-Unie werd, hadden ze een comfortabel leven. Ilyas grootmoeder had behoorlijk wat land, maar dat werd onteigend toen het communisme zijn intrede deed. Zijn ouders hebben hard gewerkt, ze konden met zuinig aan doen wat geld opzij leggen en hadden een klein kapitaaltje bij elkaar gespaard. Toen klapte de Sovjet-Unie uit elkaar en van de een op de andere dag was het geld niets meer waard. De staat bestond niet weer: politie, scholen, de gezondheidszorg, het dagelijkse leven stond stil. Mensen hadden plotseling niets meer. Het was ieder voor zichzelf.

Veel van de toenmalige inwoners kochten wapens om hun families te beschermen. Er was geen geld meer om eten te kopen. Dat was ook de periode dat de mensenhandel begon: de slavenhandel en de prostitutie. Dit type export is anno 2013 nog steeds lucratief, vooral de handel in organen. Inderdaad, dat staat er, organen. De huidige afnemers van menselijke onderdelen zouden voornamelijk uit Rusland, Emiraten en Turkije komen. Het is een renderende internationale markt volgens Vladimir Ubeivolc. Hij is directeur van ‘beginning of life’, een christelijke organisatie in Chisinau die probeert de slachtoffers van mensenhandel te helpen.

Rehabilitatie

Volgens de website van zijn organisatie  zijn 100.000 inwoners van het land ten prooi gevallen aan ‘human traffickers’. Meer dan 30.000 meisjes en vrouwen zijn spoorloos verdwenen. Volgens hem zijn ruim 30 procent van de kinderen in dit land ‘social orphans’. In theorie hebben ze nog ouders, maar in de praktijk zijn het wezen doordat hun ouders naar het buitenland verdwenen zijn om te werken. De organisatie probeert de enkele vrouwen die gered kunnen worden uit de handen van mensenhandelaren te rehabiliteren.

Daar zit dan wel een prijskaartje aan in de vorm van God, nog een man nadat je al door velen misbruikt bent. Een klein offer waarschijnlijk voor het begin van een nieuw leven. Want zoals Masha al zei, velen vertrekken uit dit land, maar uiteindelijk wil iedereen terug komen.

________________________________________________________________

Bezoek Moldova

De Lonely Planet, onze reisgids besteedt welgeteld anderhalve pagina aan de vijf bezienswaardigheden van het land, waarvan er drie met de wijnbouw te maken hebben. De officiële talen zijn Russisch en Roemeens, door de omvangrijke emigratie spreken veel Moldaviërs ook een andere taal. We gebruikten Spaans, Italiaans, Duits, Frans en Engels en anders is er nog altijd het ouderwetse handen en voetenwerk.

Openbaar vervoer met (mini) busjes is spotgoedkoop en brengt de bezoeker (in het bezit van geduld en doodsverachting) door het hele land.

Controleer voor je vertrekt of je een coronatest en/of reiscertificaat nodig hebt.

Chisinau, de hoofdstad van Moldova

Het historische centrum van de hoofdstad Chisinau is grotendeels platgebombardeerd in WOII, de Sovjets hebben niet veel moois toegevoegd en daarna was er geen geld om het te verfraaien. De stad staat bekend om zijn uitgaansleven, met veel bars en discotheken. Alcohol is goedkoop. Het nog in Sovjet stijl gebouwde Hotel Cosmos ligt in het centrum van de stad en heeft comfortabele kamers vanaf €25.00. Andere hotels in de stad vind je hier.

Cricova, wijn uit Moldova

De wijnteelt is een van de belangrijkste exportproducten van het land. Een bezoek aan de gigantische ondergrondse wijnkelders van de Cricova is een bijzonder uitstapje. De fabriek produceert tien miljoen flessen per jaar, 55% van de export gaat naar de ex-Sovjetstaten.

De wijnproeverij is niet voor beginners. We krijgen maar liefst zeven glazen wijn, (twee wit, één rosé, twee rood en twee glazen champagne). Niks bodempjes, je mag ze gewoon opdrinken. Er staat voor de vorm wel een spuugemmer, hoewel het natuurlijk niet echt de bedoeling is dat je die gebruikt. De Cricova wijnfabriek is van de staat. In de kelders staan bijzondere wijncollecties in het bezit van o.a. Rompuy (EU-leider), Vladimir Putin (Rusland) en drieduizend flessen uit de privéverzameling van Goebbels (Nazi).

Vanaf Chisinau is het ongeveer een uur met de taxi.

Orheiul Vechi, klooster

Dit is een orthodox klooster uit de 13e eeuw met een ondergrondse kerk uitgehouwen in leisteen rotsen. In de buurt van het klooster liggen verschillende B&B’s en een kortgeleden geopend super de luxe resort.

Meer Oost-Europa