De Republilek San Marino
San Marino is dé natte droom van iedere makelaar. Dit ministaatje bevindt zich namelijk op eenzame hoogte. Letterlijk, om precies te zijn op 749 meter. En figuurlijk. Het 360° uitzicht vanaf de Monte Titano op de omringende dalen en de Adriatische Zee is fenomenaal. Het klimaat is subtropisch, met warme zomers en zachte winters.
Het landje heeft een oppervlakte van 61 km². Dat is lekker overzichtelijk en je bent zo in het ‘buitenland’. Ten oosten van San Marino bevindt zich de badplaats Rimini. Binnen een half uurtje rijden ben je op het strand. Als je behoefte hebt aan iets meer stadsleven, dan scheur je in anderhalf uur naar Bologna. De enclave ligt dan ook in Italië. De taal is Italiaans, de keuken ook.
Dit is inderdaad de ultieme ‘locatie, locatie, locatie’.
Is San Marino een belastingparadijs?
Nog beter, je hoeft hier geen BTW te betalen over je aankopen. Met andere woorden, je kunt hier belastingvrij winkelen. Ook de tarieven voor vermogenswinst- en inkomstenbelasting zijn laag.
Klinkt goed?
Zo goed zelfs dat het wel aantrekkelijk moet zijn om daar te gaan wonen. Alleen is het vrijwel onmogelijk voor particulieren om een verblijfsvergunning te krijgen. Dus blijft een bezoek aan dit ministaatje over.
uitzicht vanaf de eerste toren op de tweede
Bezienswaardigheden San Marino
En eerlijk gezegd is het leuk om een paar dagen in San Marino door te brengen, maar dan heb je het wel gezien. Het landschap is fantastisch als je van wandelen in de bergen houdt. San Marino, de hoofdstad van de Republiek San Marino is klein maar fijn. Maar vooral klein.
UNESCO Werelderfgoed
Het historische centrum van de hoofdstad staat op de werelderfgoedlijst van UNESCO. Het dateert uit de dertiende eeuw en omvat verschillende middeleeuwse bouwwerken zoals vestingstorens, bastions, poorten en muren. In het stadscentrum staat ook het Titano-theater uit de achttiende eeuw, de neoklassieke San Marino-basiliek en kloosters uit respectievelijk de veertiende en zestiende eeuw.
Op de Monte Titano pronken drie Middeleeuwse torens die op de toppen zijn gebouwd: Guaita, De La Fratta (of Cesta) en de Montale. Deze laatste is de kleinste van de drie torens en gesloten voor het publiek.
Staatsmusea San Marino
De overheid sponsort verschillende musea. Ogenschijnlijk vooral om de inwoners van het land werk te verschaffen. Bij elke entree in de musea worden we door minstens drie personeelsleden verwelkomd. Een voor te vertellen dat we het kaartje moeten scannen, een om ons te vertellen dat we door het poortje moeten lopen en eentje, vermoed ik, omdat drie beter is dan twee.
Voor acht euro (maart 2023) krijg je toegang tot maar liefst acht musea. Te weten:
1. Eerste toren (Guiata)
Het fort Guaita is de oudste en de beroemdste van de drie torens die op de Monte Titano zijn gebouwd. De toren werd gebouwd in de 11e eeuw en diende korte tijd als gevangenis. In 2008 werd het fort geregistreerd als werelderfgoed. Alleen al om het uitzicht vanaf de toren moet je erheen.
2. Tweede Toren (Cesta), of De La Fratte
Cesta bevindt zich op de hoogste top van de Monte Titano. In de toren bevindt zich een museum ter ere van Sint Marinus. In de collectie zijn meer dan 1.550 wapens uit de middeleeuwen tot heden tentoongesteld. De toren werd in de 13e eeuw gebouwd op de resten van een Romeins fort. Helaas voor ons was de toren tijdelijk gesloten voor restauratie (2023).
3. San Franciscus museum
In het klooster van de St. Franciscus kerk bevindt zich een kunstcollectie bestaande uit fresco’s, schilderijen uit de 15e tot de 18e eeuw en religieuze voorwerpen.
4. Basiliek van Sint Marinus
De Basilica di San Marino is een katholieke kerk aan het Piazza Domus Plebis. De basiliek is gewijd aan Sint Marinus, de patroonheilige en stichter van deze ministaat. De huidige basiliek werd in 1836 herbouwd in neoklassieke stijl, ter vervanging van een eerdere basiliek uit de 7e eeuw.
5. Staatsmuseum
In het Staatsmuseum van San Marino zijn artistieke en archeologische voorwerpen tentoongesteld. Het museum is gehuisvest in het historische Palazzo Pergami-Belluzzi.
6. Museum voor Moderne Kunst
Tja, wat zal ik zeggen over het museum voor moderne kunst. Ik ben geen kenner, noch liefhebber van moderne kunst. Het kaartje is inbegrepen bij de prijs, dus als je tijd overhebt, kun je even door het museum lopen.
7. Postzegel en muntenmuseum
Nummer zeven op deze lijst is een museum voor postzegels en munten. Waarschijnlijk interessant voor de filatelist. Ook dit museum is inbegrepen bij de prijs, maar het leven is sowieso al te kort. Vandaar dat we deze beker vol met munten aan ons voorbij hebben laten gaan.
8. Publiek Paleis
In het Palazzo Pubblico zit het stadshuis, het bevindt zich op het Piazza della Libertà. In Palazzo Pubblico zetelt ook het parlement van San Marino. De neoklassieke architectuur trekt veel toeristen en dan met name het marmeren vrijheidsbeeld. Hier kun je alleen binnen als er geen belangrijke staatsbezoeken zijn.
oorlogsmonument
Fresco in St Franciscus Museum
Palazzo Pubblico
Beelden in San Marino
In de hoofdstad van San Marino staat relatief veel beelden. En dan voornamelijk van naakte vrouwen, zoals het oorlogsmonument (foto). Het beeld van de naakte vrouw met kind is gewijd aan de slachtoffers van het bombardement in de tweede wereldoorlog. Want de getroffenen waren natuurlijk voornamelijk naakte vrouwen op hoge hakken, denk ik.
Afijn, zo staat er ook een naakte vrouw voor het overdekte winkelcentrum. Het vrijheidsbeeld voor het stadhuis is weliswaar een vrouw, maar wel een met kleren. Andere blote vrouwen hebben dan weer geen hoofd. Mocht je het hele toeristische programma afgewikkeld hebben dan kun je nog een paar uur wijden aan het tellen van ontblote dames. Hou je meteen de kinderen een paar uur bezig. Wie kan de meeste beelden vinden?
Dat is natuurlijk allemaal leuk en aardig. Maar het echte hoogtepunt van San Marino, zowel letterlijk als figuurlijk is de wandeling langs de kam van Monte Titano, de Sentiero della Rupe.
Sentiero della Rupe
De Sentiero della Rupe loopt langs de top van de Monte Titano. Afhankelijk vanaf welk punt je van de route afdwaalt is deze ongeveer vier kilometer lang. Het hoogteverschil wat je moet overbruggen is wederom afhankelijk hoe ver je de route volgt. Maar het zal ergens tussen de 200 en 400 meter zijn.
Het pad loopt langs steile kliffen, bijzondere rotspartijen en door bossen. Op verschillende plekken is het niet duidelijk hoe het pad verder loopt of waar het uitkomt. Het pad is steil, vaak moet je klauteren. Op de gevaarlijkste stukken zijn er touwen waar je je aan vast kunt houden.
Het smalle pad is absoluut ongeschikt voor mensen met hoogtevrees. Goede wandelschoenen zijn noodzakelijk. Zeker bij nat weer zijn gewone gymschoenen, slippers of sandalen gevaarlijk want de kans dat je uitglijdt is aanzienlijk.
Afijn, wij hebben dus niet de hele route gevolgd, wegens onduidelijke bewegwijzering. Op een gegeven moment zijn we afgedaald naar het dorpje Borgo Maggiore.
Kabelbaan San Marino
In Borgo Maggiore kun je de kabelbaan naar boven naar de stad San Marino nemen. Een enkeltje kost vijf euro. Op het plein van het dorp zijn verschillende terrassen en restaurants.
Praktische tips San Marino
In het weekend is het superdruk met dagjesmensen in San Marino. Het is dan lastig om te parkeren. Buiten het hoogseizoen is het door de week een stuk rustiger. Dus als je je bezoek buiten het weekend kunt plannen, zou ik dat doen.
Verkeer
Net buiten de stadspoort van San Marino staat een politie-agent het verkeer te regelen voor een zebrapad. Alleen is ze niet goed zichtbaar. Ik had pas halverwege het zebrapad door dat er iemand was die het (op maandagochtend niet bestaande) verkeer voor me tegenhield.
Je mag het centrum niet in met de auto. Afhankelijk van de drukte kun je dichterbij de stad parkeren. P6 en P7 liggen vlak bij de stadspoort. Deze parkeerplaatsen zijn snel vol.
Overnachten
Wij hebben overnacht in Hotel La Grotta. Een klein hotel in de buurt van de stadspoort met mooie kamers. Het ontbijtbuffet staat in een sfeervol restaurant. Het hotel heeft vriendelijk personeel.
San Marino wijn
Mocht je de Sammarinesi makelaar blij gemaakt hebben met de aankoop van een huis, vier dat dan in La Cantinetta della Corte op Via Martin Luther King. De vinotheek serveert heerlijke wijn met lekkere kaas of andere gerechtjes.
Probeer de Tessano di San Marino. Deze rode wijn met 14% alcohol ontleent zijn naam aan een van de hellingen van San Marino.
De wijn wordt gemaakt met de beste Sangiovese-druiven die op de kleiachtige heuvels van San Marino worden geteeld. Er worden slechts 3000 flessen per jaar geproduceerd.
Of als je in Italiaanse sferen wilt blijven, neem een Valpolicella Ripasso.
Proost!
eerste toren San Marino
Sentiero della Rupe
Meer Stadstaatjes in Europa
kabelbaan naar Borg Maggiore
Meer stedentrips
Ontdek Amman, de hoofdstad van Jordanië
Amman, de hoofdstad van Jordanië Bij een bezoek aan Jordanië wordt de hoofdstad Amman vaak overgeslagen ten faveure van 's lands belangrijkste bezienswaardigheden zoals Petra, Wadi Rum, Jerash en de Dode Zee. Toch is het een goed idee om een bezoek te brengen aan de...
Ljubljana, de Sloveense hoofdstad met één wolkenkrabber
Ljubljana, de Sloveense hoofdstad, is een gezellig, mooi stadje met een historisch centrum. Leuk voor een weekendje weg.
De ultieme Sofia Stedentrip
In Sofia staan een kerk, een moskee en een synagoge op steenworp afstand van elkaar. Dit is de driehoek van religieuze tolerantie.
Doen in Doha, Qatar
In de winter is Doha, in Qatar, een aangename plek voor een week vakantie als je van moderne architectuur houdt of het fijn vindt om uren door de smalle straatjes van de souq te slenteren en niet al te veel opwinding zoekt. Het is schoon, rustig en het heeft lekker weer.
Belgrado, onorthodox mooi
De meeste bezienswaardigheden van Belgrado liggen in en op loopafstand van het centrum. De kathedraal van Sava is de belangrijkste.
Magisch Manchester, een stad met vele gezichten
Manchester is van alles. De stad in het noordoosten van Engeland heeft vele gezichten. Bruisend, edgy, modern en Victoriaans. Vuil, met droeve council estates (sociale huisvesting) en een levendig centrum. Historische panden en wolkenkrabbers staan broederlijk naast elkaar. Een mekka voor kunst- en cultuurliefhebbers en een walhalla voor de voetbalfans.
Het Culinair Geheugen
Love for the good things in life –
Zilveren Zusters