Doen in Doha, Qatar

Doha, de hoofstad van Qatar

Qatar is een kleine golfstaat met tweeënhalf miljoen inwoners, waarvan een groot deel in de hoofdstad Doha woont. Zeker in de winter is het een aangename plek voor een week vakantie als je van moderne architectuur houdt of het fijn vindt om uren door de smalle straatjes van een souk te slenteren en niet al te veel opwinding zoekt. Het is schoon, rustig en het heeft lekker weer.

Hoewel Doha aan zee ligt is het geen stad voor een strandvakantie want het is streng islamitisch. Aan de kust, buiten de hoofdstad, zijn enkele vijfsterren hotels met privéstrand, waar je wel kunt zwemmen. De stad bestaat uit verschillende wijken, waarvan het Doha centrum, de Corniche (aan zee), souk Waqif, Katara en Lusail (een voorstad van Doha) de belangrijkste zijn.

Het is bij de beesten af

Bij de souk ligt een sneue vogeltjesmarkt. Vogels in te kleine kooitjes, vogels met geknipte vleugels. Ook andere huisdieren zijn te koop op allerlei dieronwaardige manieren. Niet dat ik als Nederlander daar kritiek op kan hebben, gezien de omstandigheden waar ons vee in megastallen leeft. Maar toch naar om te zien.

Vogels

De roofvogels hebben een eigen stukje in de souk. Ze leiden (of is het lijden?) een marginaal beter leven, dat ze voornamelijk geblinddoekt en vastgebonden op een paal aan een touwtje doorbrengen. Ze mogen af en toe los om kunstjes te doen.

Arabische paarden

Op het paardentrainingscentrum staan paarden in brandschone gekoelde stallen. Sommige van de paarden draaien onrustig rondjes in hun stal.

Binnen staan de werkpaarden in het donker, met paars gekleurde manen en staart. Om vier uur ‘s middags mogen de Arabieren naar buiten. De rest blijft binnen, totdat ze aan een touw afgevoerd worden om kinderen te vermaken.

Het is met paarden net als met mensen, als je wieg op de juiste plek heeft gestaan is het leven zoveel makkelijker.

Kamelen

Aan de overkant van de weg traint een groep jockeys ‘de beste’ racekamelen ter wereld. De beste volgens Visit Doha, in Saudi-Arabië denken ze daar ongetwijfeld anders over. Want ook daar komen de beste kamelen ter wereld vandaan.

Tot 2005 werden kinderjockeys ingezet in de Golfstaten, sommige pas vier jaar oud. Veel jongetjes kwamen uit Bangladesh, Pakistan en Afghanistan. Deze kinderen werden opzettelijk ondervoed (om ze licht van gewicht te houden) en kregen geen onderwijs. De kinderjockeys zijn nu vervangen door op afstand bestuurde robots (Doha News). Toch een vooruitgang.

Wereldberoemd in Qatar

Terwijl ik de stoet kamelen aan het fotograferen ben, wil een jongeman met me op de foto. ‘Voor zijn moeder.’ Onwaarschijnlijk. Ach, ik ben al wereldberoemd in Saoedi-Arabië waar dit ook continue gebeurde. Qatar kan daar ook wel bij.

Na drie selfies blijft hij me stiekem filmen, totdat ik zeg: ‘gallas’. Genoeg. In Doha lopen behoorlijk wat ongesluierde Westerse vrouwen rond. Waarom ik, een vrouw van zekere leeftijd, zo nodig gefilmd moet worden is me niet duidelijk. Misschien zijn het mijn witte haren in een wereld van zwartharigen.

Lusail, the smartest of smart cities

Lusail is ‘The smartest of smart cities’, de intelligentste van de intelligente steden, (volgens Visit Qatar). In wolkenkrabbers huizen kantoren van multinationals. De universiteit en het Lusail voetbalstadion (van de World Cup) liggen in deze voorstad van Doha. Lusail is vanuit Doha bereikbaar met de metro, die vaak rijdt en comfortabel is. Er zijn aparte coupés voor vrouwen, families en mannen (waar ook vrouwen mogen zitten). Bovendien is er een ‘Gold Class’, als je geen risico wilt lopen om je onder het plebs te moeten mengen.

Dit alles is in een paar jaar tijd uit de grond gestampt. Het is indrukwekkend wat mogelijk is als je een haast onbeperkt budget hebt door de opbrengsten van fossiele grondstoffen. Het helpt ook als je over een braakliggende woestijn beschikt en geen rekening hoeft te houden met mensenrechten, milieuorganisaties en andere NGO’s tijdens de constructiewerkzaamheden.

Immigratie in Qatar. 

Het voor Nederlanders ‘beruchte’ Lusail voetbalstadion (van de wereld cup), ligt hier aan een verlaten parkeerplaats in het noorden van de stad. Het enige wat er nu nog beweegt is een lichtblauw plastic zakje, voortgestuwd door de wind, dwarrelend op de melodie van don’t cry for me Argentina’. 

Volgens een rapport van Amnesty International zijn duizenden arbeiders in WK-projecten te laat of helemaal niet betaald. Ze kregen geen vrije dagen. Ze hadden te maken met onveilige arbeidsomstandigheden, belemmeringen bij het veranderen van baan en beperkte toegang tot de rechter. Ook is de dood van duizenden werknemers niet onderzocht.

Werken in een spookstad

Op het eerste gezicht merk je niets van slechte arbeidsomstandigheden in Qatar. De enige tekenen dat er mensen zijn die het minder goed hebben zijn de krotten op het dak van ons hotel, waar vermoedelijk een deel van het personeel woont.

Ten noorden van de universiteit is Lusail een hightech spookstad. Aziatische tuinmannen houden perkjes groen voor een niet bestaand publiek. Cafés met terrasjes hanteren ondanks een gebrek aan klanten wereldse prijzen. Voor één cappuccino betalen we zeven euro evenveel als onze lunch eerder in het centrum van Doha:  twee wraps en twee vruchtensappen. 

Centrum Doha en de Corniche

Volgens Wikipedia had Qatar in het begin van de twintigste eeuw tienduizend inwoners. De bevolking is snel gestegen door immigratie. Slechts twintig procent is Qatari.

De immigranten komen voornamelijk uit andere Arabische landen, de Filipijnen, Iran, Pakistan, het Verenigd Koninkrijk, India en Nepal. In Qatar wonen meer Indiërs (630.000) en Nepalezen (400.000) dan Qatari. Er is op een bevolking van 2.4 miljoen een overschot van bijna een half miljoen mannen. Dat verklaart ook de nogal openlijke prostitutie in het centrum van de stad. Het is een manier om al die mannen rustig te houden.

Prostitutie in Doha

Ons hotel ligt op de hoek van een tippelzone. We bevinden ons niet in een of andere obscure buitenwijk. Dit is het centrum van Doha waar tientallen schaars geklede vrouwen tussen duizenden mannen staan. Ze hangen tegen de muur, onderhandelen en paraderen over straat. Waarschijnlijk is op de Wallen werken al moeilijk genoeg, toxische werkomgeving en zo maar om in een Golfstaat het oudste beroep ter wereld openlijk uit te oefenen betekent vast dat je helemaal vogelvrij bent.

De trieste werkelijkheid voor veel arbeidsmigranten in Qatar staat in sterk contrast met de fantastische, smetteloze faciliteiten van de stad: de infrastructuur, de boulevard aan zee, musea, winkelcentra en de bijzondere architectuur. Maar vanuit mijn Westerse optiek houd mijn opgeheven vingertje alleen stand als ik niet te ver terugkijk in onze geschiedenis, waar de belangrijkste monumenten tot stand gekomen zijn over de ruggen van slaven, horigen en uitbuiting van onze koloniën.

Museum voor Islamitische Kunst

Het Museum voor Islamitische Kunst (MIA) op de Corniche toont Qatar’s kunstcollecties van de zevende tot de twintigste eeuw. De verzameling omvat tapijten, keramiek, schilderijen, wapens, kleding en juwelen. Veel van de stukken komen uit Iran en Al Andalus (Moors Spanje). India, Syrië, Marokko, Egypte, Indonesië en Maleisië zijn ook vertegenwoordigd. Ik vind het mooi.

Alleen al het ontwerp van het gebouw is bijzonder, een kubus met vloeiende lijnen.

Woestijnroos

Een ander museum in het centrum van Doha is het nationaal museum. Het gebouw is ontworpen als een woestijnroos.

Katara, Cultural Village

Vrijdag tussen half twaalf en twee is het tijd om te bidden. Alles is gesloten. Daar komen we achter op het centrale metrostation dat compleet verlaten is. We willen naar Katara Cultural Village. De eerste metro gaat pas om half drie ‘s middags.

Katara is een buurt aan zee in Doha gewijd aan een nogal commerciële vorm van cultuur. Een bioscoop, gouden moskee, ‘oude’ duiventillen, een amfitheater, speelgoedwinkel en dhows zijn ingericht ter lering ende vermaeck van de bezoekers.

Mina Gaudi’s droom

In de wijk Mina nemen we afscheid van Doha. Pastelkleurige gebouwen met muurschilderingen, restaurants, winkels, cafés, hotels en woningen tegen het blauw van de Perzische Golf contrasteren met de in wit geklede mannen en in zwart gehulde Qatari vrouwen. De schaarse reclame op de gevels en ruiten is subtiel.

Vismarkt Mina

In de wijk ligt een vismarkt die zo uit een droom van Gaudi weggelopen kan zijn met een blauwwitte mozaïekvloer, organische vormen en een Art Nouveau gebrandschilderd glazen plafond. Zelfs de vis ruikt niet naar vis terwijl er toch genoeg zeelijkjes uitgestald liggen op ijskristallen.

Overnachten

De meeste van de hotels lijken ondanks hun prille bestaan al last last te hebben van vergane glorie. Voor luxe hotels zijn ze relatief goedkoop. Waarschijnlijk is veel opgetuigd voor de World Cup en lijden ze nu onder onderbezetting. Ramada Old Town by Wyndham was niet fantastisch maar is ok.

Visum

Een toeristenvisum kun je relatief gemakkelijk online regelen en is gratis voor Nederlanders. Hoewel de informatie hierover op de verschillende websites tegenstrijdig is. Uiteindelijk na alle stappen te hebben doorlopen hoefden wij niets te betalen (december 2023). Het visum is een maand geldig.

Kleding

Je hoeft als buitenlandse vrouw geen sluier om. Je wordt wel geacht om je gepast te kleden. Dat wil zeggen zowel voor vrouwen als mannen de schouders en knieën bedekt. Geen strakke kleding. Zeker in de warmere maanden is het wel handig om een hoed, pet of sluier te dragen tegen de zon.

Verder lezen