Al Ula in Saoedi-Arabië moet je zien voordat het te laat is

Al Ula, een buitenaards woestijnlandschap

Al Ula ligt in het noordwesten van Saoedi-Arabië ligt tussen dramatische rotsformaties en zandduinen. In de oude binnenstad van Al Ula kun je urenlang ronddwalen over zandpaden in een labyrint van lemen huisjes tussen duizenden palmbomen.

Het is niet voor niets Unesco werelderfgoed, een oase op een kruispunt van millennia oude karavaanroutes. Het is de meest zuidelijke stad van het Nabatese koninkrijk, beroemd om zijn spectaculaire in de rotsen uitgehakte graftombes. 

Bereikbaarheid Al Ula

Als er één plaats is die niet mag ontbreken tijdens een bezoek aan Saoedi-Arabië, is het Al Ula. Ga er liefst zo snel mogelijk heen, gezien de gigantische constructiewerkzaamheden tijdens ons verblijf in november 2023.

Wij hadden veel van de bezienswaardigheden nog voor ons alleen. Dat gaat ongetwijfeld binnen een paar jaar veranderen aangezien Al Ula zich opmaakt voor miljoenen bezoekers per jaar. De infrastructuur is al grotendeels klaar: grote vierbaans autowegen leiden van Medina, Al Wajh, Hail en Tabuk naar het stadje. Al Ula heeft een vliegveld en vanuit Medina kun je er heen met de bus. Hotels worden in rap tempo uit de grond gestampt. Het oude centrum is onder constructie renovatie.

We hebben er een week doorgebracht, maar dat had gemakkelijk meer kunnen zijn. De bezienswaardigheden, die wij gezien hebben, staan hieronder. Er is meer te zien en te doen. Je kunt er klimmen, fietsen en wandelen in de woestijn.

Hegra het Petra van Saoedi-Arabië

Hegra en Al Ula liggen op het kruispunt van de oude karavaanroutes van Jemen en Oman naar Syrië, Jordanië en Turkije.

De Nabateeërs hebben ruim tweeduizend jaar geleden meer dan honderd graftombes in de rotsen uitgehakt in een waanzinnig mooi woestijnlandschap.

De tombes zijn vergelijkbaar met die van Petra in Jordanië, maar dan zonder de hordes toeristen. De graven zijn gemaakt voor hoogwaardigheidsbekleders zoals genezers, militairen en lokale leiders.

Een bezoek aan dit Unesco erfgoed is streng gecontroleerd. De site is alleen te bezoeken middels een georganiseerde trip. Een ranger begeleidt de toeristen om ze in het gareel te houden. Terwijl een rawi, letterlijk verhalenverteller, meegaat als gids.

Een tour via ‘ Experience Al Ula’ kostte in november 2023, 75 riyal. Je stapt op de bus bij Winter Park, een centraal vertrekpunt voor de bezienswaardigheden.

Dit gebied is het eerste UNESCO werelderfgoed in Saoedi-Arabië.

Sharaan natuurpark

Het natuurreservaat Sharaan bestaat uit vijftienhonderd vierkante kilometer rode rotspartijen, uitgestrekte zandduinen en valleien. Kathedralen, olifanten, kamelen, arken, UFO’s en andere figuren zijn door de natuur uitgeslepen in zandsteen uitgesleten formaties. Het is verrassend groen, met stekelige bomen, de talha-bomen die lijken op de acacia. We zien verschillende grassoorten en een eetbaar plantje dat Abdul Aziz, de gids, ons laat proeven. Het lijkt op waterkers met citroensmaak.

Sporen van slangen, katachtigen en helaas mensen zijn zichtbaar in het stuifzand. En passant verzamelen we plastic flessen en ander afval, terwijl dit een gebied is waar nauwelijks toeristen komen. De toegang is streng bewaakt en toch maakt de mens er een zooitje van. We zouden hier toch de hele dag moeten kunnen spelen, op rotsen klimmen, sporen zoeken en planten kijken zonder onze sporen na te laten.

Het natuurreservaat is omheind en afgesloten, om het te bezoeken zul je een privétour moeten boeken.

Laat je betoveren door de sterrenhemel in Gharameel

Honderd kilometer ten noorden van Al Ula ligt Gharameel, ver van de stadslichten. Het is een uitgestrekt woestijngebied waar het nog echt donker is, zonder lichtvervuiling. Hier zijn miljoenen sterren zichtbaar zonder telescopen, omlijst door grillige rotsformaties. Tenminste als het niet volle maan is, zoals tijdens ons bezoek. Bizar, hoeveel licht de maan geeft in volledige duisternis. Zelfs schaduwen van je vingers zijn zichtbaar. Contouren van rotsformaties steken zwart af tegen het gele zand terwijl wij eten in het maanlicht. Het is zo koud dat ik mijn winterjas aantrek. We zitten dan ook op elfhonderd meter hoogte op een hoogvlakte in de woestijn.

Een Saudische rawi beschrijft de omwentelingen van de zon, de maan en de sterren. Ze vertelt over hoe nomaden al duizenden jaren de sterrenhemel als kompas gebruiken. En hoe zij poëzie gebruikten om hun kennis over te dragen in vorm van gedichten, aangezien ze geen geschreven bronnen konden meenemen op hun reizen. Haar stem is poëtisch, melodieus en vriendelijk. Het is me al eerder opgevallen, Saudi’s die vloeiend Engels spreken zijn prettig om naar te luisteren. Het moet iets in hun versie van Arabisch zijn wat hun stemmen zo mooi maakt. 

Met je eigen auto kun je naar Gharameel rijden, als je een tour boekt krijg je een gids, eet je onder de sterren en heb je gezelschap van andere toeristen.

Zoek je innerlijke archeoloog in Dadan

Een andere belangrijke historische bezienswaardigheid in Al Ula is de stad Dadan, de hoofdstad van de koninkrijken Dadan en Lihyan. De stad ligt aan een oase in een vallei. Danan dateert uit de negende eeuw voor Christus. Het latere koninkrijk Lihyan bestond van de vijfde tot de tweede eeuw voor Christus. In Dadan zijn reeds meer dan een dozijn graven, uitgehouwen in de rode rotswanden, ontdekt. Van veraf zien deze eruit als eenvoudige donkere rechthoeken. Leeuwensculpturen markeren twee van de belangrijkste graven. Deze rotsgraven bevinden zich tot vijftig meter boven de grond, uitgehakt in een tijd zonder moderne bouwmachines.

Ook Dadan mag je alleen onder begeleiding bezoeken. Het vertrek met de bus is ook vanaf Winter Park. De graven kun je alleen van op een afstand bezichtigen, want er zijn nog steeds archeologische opgravingen bezig. We krijgen vijf minuten om  de tombes van grote afstand te bekijken, daarna worden we naar een workshop gedreven waar we onze innerlijke archeoloog en ook kleuter mogen zoeken. Met een schepje en een kwastje zet de juf ons aan het werk bij een zandbak. Na het opgraven van een ‘oudheid’, ligt er een werkblad klaar om de bevindingen te notuleren. Helaas, mijn werkstuk is onvoldoende. Ik krijg geen sticker van de juf.

Jabal Ikmah, een openluchtbibliotheek

De ‘openluchtbibliotheek’ bij Jabal Ikmah ligt in een woestijnkloof. Hier is een indrukwekkende collectie inscripties en rotstekeningen te zien. De meest uitgebreide in zijn soort in Saoedi-Arabië en in verschillende talen en alfabetten. Deze geschriften beschrijven het dagelijks leven, religieuze praktijken, sociale activiteiten en wetten. Bovendien zijn er rotstekeningen met afbeeldingen van dieren, die nu niet meer in dit gebied voorkomen.

Zonsondergang mocktail bij Harrat uitkijkpunt

Al Ula is gezegend met tal van uitkijkpunten over het epische landschap. Op het Harrat uitkijkpunt sta je in de zwarte lava van Harrat Uwayrid. Terwijl voor je in de kloof Dadan, de oude binnenstad van Al Ula, het fort van Al Ula en de oase Al Ula zich uitstrekken. Het Monument Valley van Saoedi-Arabië. 

Wandel langs de rand van de kloof om een indruk te krijgen hoe een maanlandschap eruit moet zien. Het 360 graden uitzicht over de rode woestijn, het zwart van de lava, het geel en groen van de oase is buitenaards. Hier ben je omringd door kloven, voor en achter, met in het midden een oase waar vroeger een gigantische rivier door heeft gestroomd.

Op het puntje van ‘onze’ klif ligt het Hokto restaurant voor een spectaculair dure mocktail en pasta met uitzicht. De verhouding personeel, gasten is hier ongeveer een op tien. Dat wil zeggen twintig man in de bediening, het keukenpersoneel niet meegeteld, op twee gasten (wij). 

Probeer je bezoek zo te plannen dat je op tijd bent voor zonsondergang, na je wandeling over de kam. Je kunt met een tour gaan, met je eigen auto of neem een taxi. Vanuit de stad kost een taxi ongeveer vier euro.

Elephant rock, een geologisch wonder

De 52 meter hoge olifantenrots ligt in de woestijn aan de rand van Al Ula. De vorm is in de loop van miljoenen jaren gevormd door wind- en watererosie. Deze monolithische zandsteenformatie, in het Arabisch bekend als Jabal AlFil, is op zijn mooist bij zonsondergang.

‘s Avonds is de rots verlicht, een muzikaal behangetje zorgt voor sfeer. Kiosks verkopen koffie en nargile. Je vindt er ook een café en een eenvoudig restaurant dat het grootste deel van het jaar geopend is en tot diep in de nacht eten en drinken serveert.

Rij erheen met je eigen auto of ga vanaf Winter Park met een gratis bus. De toegang is gratis.

Is Maraya een Fata Morgana?

Maraya is een gigantische spiegelende kubus in de Ashar-vallei waarin de  omliggende rotsformaties reflecteren. Maraya betekent ‘spiegel’ of ‘weerspiegeling’ in het Arabisch. Maraya is ook een theater voor degenen met een goed gevulde beurs. Tijdens ons verblijf trad Cheb Khaled op. De goedkoopste kaartjes waren tweehonderd euro per stuk..

De toegang tot de vallei is gratis. Je kunt erheen met een tour, met een taxi of je eigen auto.

Al Ula Unesco historisch centrum

In de oude binnenstad van Al Ula beland je in een sprookje uit duizend en een nacht. Zandpaden, huizen van leem, de bergen op de achtergrond verlicht door de volle maan. Mannen, in witte dishdasha, lopen hand in hand over straat, liggen op matten op de vloer of zitten op lemen banken bekleed met grote kussens.

De geur van wierook en tingeltangel muziek op de achtergrond. Dat alles geraffineerd verlicht. Zelfs het logo van Dunkin Donuts is subtiel verwerkt in de gevel. Het is nep natuurlijk. De muren met beton versterkt, met een dun laagje leem erop gesmeerd.

Niet de hele wijk is namaak, de kern is authentiek. Een soort Fata Morgana in de Efteling toen dat nog bon ton was, maar dan duizend keer beter. Aan de andere kant van de drukke doorgaande straat door Al Ula is de oase, waar een authentieke geitenpoep geur hangt en resten van de echte oude lemen huizen staan.

Overnachten in Al Ula

Al Ula is een van de duurste plekken om te overnachten in Saoedi-Arabië

• Wij verbleven bij Husaak Glamping, net buiten de stad. Een prachtige plek in een oase. Helaas ligt het wel aan een drukke weg. Het zwembad is alleen voor de show: ‘no swimming’.

Bekijk de prijzen en beschikbaarheid van Husaak Glamping.

• Als je een heel ruim budget hebt, ga dan voor de volledige woestijnervaring bij Cloud7 met uitzicht op de bergen,  buitenzwembad en een balkon, op ongeveer 44 km van ruïnes van Madain Saleh.

Bekijk prijzen en beschikbaar van Cloud 7.

Meer Midden-Oosten