Als ik jong was zou ik zeggen dat er drie redenen zijn om Niš te bezoeken, te weten: wijn, bier en rakija. De drank vloeit hier namelijk rijkelijk en is spotgoedkoop. Maar als vrouw van zekere leeftijd heb ik gemerkt dat de derde grootste stad van Servië veel meer te bieden heeft dan de geneugten van Bacchus. De toerist vindt hier behalve een fantastische natuur, een rijke gastronomie, festivals en de historische sporen van Romeinen en de Ottomanen.
Bovendien is deze stad ideaal om een lang weekend te stedentrippen, want het is met een directe vlucht bereikbaar vanaf vliegveld Eindhoven met Wizzair.
Servië
Voordat je een ticket naar Niš boekt, is het belangrijk om te beseffen dat een reis naar Servië, Oost-Europa voor gevorderden is. Het land wil wel, maar is nog geen lid van de Europese Unie en dat merk je op allerlei manieren. Het leven is hier voor de gemiddelde West-Europeaan spotgoedkoop: een halve liter bier kost een euro, een pakje sigaretten twee en een taxiritje van een kwartier nog geen drie euro. Er wordt nog volop gerookt in openbare gelegenheden, inclusief restaurants. Corruptie, armoede en werkloosheid zijn in Servië nog heel gewoon (bron).
Het is bovendien een gebied met een onverwerkt oorlogsverleden. Het land was 85 jaar lang onderdeel van het voormalige communistische Joegoslavië. Deze balkanrepubliek viel na de bloedige Joegoslavië-oorlogen uiteen. Sinds 2006 is Servië een onafhankelijke staat. Zo is Kosovo, een van de zuidelijke buurstaten, volgens de Serviërs nog steeds een provincie van hun land, hoewel in februari 2008 de Albanese meerderheid de onafhankelijkheid uitriep. Het is dus ook niet mogelijk om Servië via Kosovo te bereiken, aangezien de grens niet door het land erkend is.
De Republiek Kosovo wordt door 108 van de 193 leden van de VN erkend.
Niš, een bruisende stad in Servië
Niš ligt in het zuiden van Servië, op zo’n 100 kilometer van de grens met Kosovo. Het is een levendige stad ter grootte van Eindhoven en een van de oudste steden van de Balkan. Het centrum is autovrij, in de hete zomers (denk +30º C) bruist het historische hart van de stad met gezellige terrasjes.
Toch is het straatbeeld onvergelijkbaar met andere Zuid-Europese steden, zo heeft de hipsterbaard dit deel van de wereld nog niet bereikt. De mannen zijn hier nog goddelijk glad geschoren, ze dragen synthetische bloezen, tattoos, witte schoenen met spitse neuzen en gemillimeterd haar. Vrouwen zijn blond en zwaar opgemaakt.
Uiterlijk bedriegt, ogenschijnlijk stoere mannen blijken een klein hartje te hebben. Gastvrijheid wordt hier nog met een hoofdletter G geschreven. Als je de tijd neemt om de Serviërs te leren kennen, blijken de meeste mensen ontzettend aardig te zijn. Zeker de jongere generatie spreekt goed Engels, wat het gemakkelijk maakt om een intiem kijkje in de Servische cultuur te nemen.
De gastvrijheid gaat steevast gepaard met lokale muziek, veel eten en sociale smeerolie in de vorm van drank.
Gastronomie
De verschillende overheersers van het land hebben hier ook hun culinaire sporen nagelaten. Op het menu staan Turkse baklava en hartige taarten en Griekse gevulde wijnbladeren. En hoewel de keuken van Niš vooral bekend staat om haar gegrilde vleesschotels, met o.a. worstjes, shaslik en kip hoeft de vegan hier geen honger te lijden, want groentesoepen, salades, gegrilde paprika’s, bonenschotels en vers fruit staan op vrijwel elke kaart. De maaltijd begint steevast met een glas rakija (soort cognac) en eindigt met een kopje sterke koffie.
Tip Niš heeft een ongelofelijke hoeveelheid kafanas, eetcafe’s. Voor de authentieke lokale keuken bezoek restaurant Nislijska mehana op Prvomajska 49 in het centrum van de stad.
Bezienswaardigheden
Als je geen foodie bent, geeft dat niets want de stad heeft een elftal aan must sees. De bezienswaardigheden en historische plekken staan aangegeven op handige citymaps. Deze zijn alle gemakkelijk bereikbaar in een straal van 5 tot 10 kilometer, lopend of per taxi. De belangrijkste staan hieronder beschreven.
Rode kruis concentratiekamp
Een van de belangrijkste ‘attracties’ is een concentratiekamp uit de tweede wereldoorlog. Dit is een kleintje vergeleken met andere kampen zoals Auschwitz in Polen. Het kamp mag dan bescheiden in omvang zijn, het is evengoed groot in zijn moorddadigheid. Naar schatting zijn hier 30.000 slachtoffers vermoord tijdens de Duitse bezetting. Op het terrein zijn nog steeds wachttorens, accommodaties en verschillende voorwerpen te bezichtigen. Op de bovenste verdieping bevinden zich de isoleercellen, waarvan de vloeren met prikkeldraad bedekt zijn, zodat de gevangenen niet konden gaan liggen. Bovendien kregen zij geen eten of drinken. De gemiddelde overlevingstermijn in een dergelijke cel was drie dagen.
Schedeltoren, Ćele Kula
Een andere huiveringwekkende trekpleister is de schedeltoren, een monument uit het begin van de 19e eeuw. De toren is gemaakt van schedels en botten. Oorspronkelijk bevatte de toren 952 schedels. Tegenwoordig zijn er nog maar 58 schedels te zien, omdat de meeste in de loop der tijd gestolen, of verwijderd zijn, vermoedelijk door familieleden om begraven te worden.
Slag om Čegar
De schedels zijn overblijfselen van de slag om Čegar. Hier werd de opstand van de Serviërs door de Ottomanen gestopt. De Servische commandant Stevan Sinđelić liet zijn kruitdepot ontploffen om zich niet aan de Turken te hoeven overgeven. Om toekomstige opstandelingen af te schrikken, liet de sultan Mahmut II, de schedels van de gedode Serviërs in een toren inmetselen.
Op het Čegar slagveld staat een monument (1927) ter ere van Stevan Sindjelic en zijn soldaten.
Zowel de schedeltoren als het slagveld liggen een paar kilometer buiten de stad.
Niš fort
Als je wat verder terug in de tijd gaat, kun je in het stadscentrum blijven. De geschiedenis van de vestingwerken begon 2000 jaar geleden, toen de Romeinen kwamen en een militair kamp op de rivieroever opzetten. Na de val van het Romeinse Rijk, waren er steeds andere heersers de baas over het fort. Het werd vernietigd door de Hunnen, gerestaureerd door de Byzantijnen, in de daaropvolgende eeuwen werden de muren en torens versterkt door Servische bestuurders.
Mediana
Constantijn de Grote, een van de Romeinse keizers, werd in Niš, het toenmalige Naissus, geboren. Zijn nalatenschap is Mediana, een luxueuze buitenwijk van Naissus, dat gebouwd werd tussen de III en de IV eeuw. Mediana was een tijdelijke verblijfplaats voor zes verschillende Romeinse keizers.
Het archeologisch terrein wordt nu gerestaureerd en is op het moment van schrijven niet open voor bezoekers.
Oudheidkundig museum
Gelukkig heeft het archeologisch museum van Niš verschillende voorwerpen van Naissus en Mediana. Verder vind je hier middeleeuwse en prehistorische voorwerpen.
Festivals
Niš kan bogen op verschillende festivals. De bekendste is Nisville, in naam een jazzfestival, maar in de praktijk een muziekfeest met ook veel blues, rock en reggae. Het festival is een van de pogingen om het oorlogsverleden te verwerken. Religieuze tolerantie en diversiteit zijn een belangrijk onderdeel van het programma.
Tijdens het jazzfestival wordt tegelijkertijd een wijnfestival gehouden, waarbij je voor 500 dinar de hele avond Servische wijnen kunt proeven. Sommige wijnen hebben een verrassend goede kwaliteit.
Actieve vakanties
De omgeving van Niš is mooi. Binnen een kwartier rijden, zit je midden in de bergen. De Jelašnica kloof is een ideale plek om te klimmen, wandelen of een picknick te houden. Niska banja is een kuuroord in de bossen.
De Sicevo kloof is 17 kilometer lang met steile 400 meter hoge wanden, een ideale plek voor een actieve vakantie. Je kunt hier o.a.raften, gieren spotten en paragliden.
In de dorpjes zie je nog traditionele huizen, ezeltjes en oldtimers. En als die oude Fiatjes Servische dubbelgangers lijken te hebben, dan ligt dat niet aan je overmatige drankinname. De Zastava is inderdaad nagemaakt van de Fiat.
Praktisch advies
Geldzaken
Een euro is ongeveer 120 dinar (augustus 2017). De prijzen in Servië zijn over het algemeen veel lager dan in Nederland of België. Drank, voedsel, kleren, hotels, openbaar vervoer en taxi´s zijn in onze ogen spotgoedkoop. Let wel, de lokale bevolking vindt van niet, hun koopkracht ligt aanzienlijk lager. Een gemiddeld maandsalaris ligt tussen de 250 en 400 euro.
Uitgaan
De stad is in de zomer bezaaid met terrasjes, deze worden vaak koel gehouden met stuifwater. Tinkers Alley, of Kazandžijsko sokače, is het epicentrum van het uitgaansleven. Hier vind je moderne kroegen, met hippe drankjes tegen lekker ouderwetse prijzen. Meer verscholen is het lounge café Hush Hush op 18A Generala Tranijea. In de zomer worden lekkere tapasachtige hapjes op de patio geserveerd, in de winter zit je binnen in het café.
In het fort zit in de vroegere hamam een traditioneel restaurant en langs de rivier vind je ook allerlei cafeetjes.
Overnachten
Drie- en viersterrenhotels zijn over het algemeen van lagere standaard dan je in de rest van Europa zou verwachten, de prijzen zijn ook aanzienlijk lager.
Hotel Zen ligt net iets buiten de stad, het is een van de meest luxueuze charme hotels in de omgeving met een spa en een zwembad op het dakterras. Zit je liever iets centraler dan is het driesterren Garni Hotel Duo-D waarschijnlijk meer geschikt. Dit hotel ligt op Tinker’s Alley
Water
Het goede nieuws is dat het water prima smaakt in Servië en veilig is om te drinken. Laat die plastic flesjes dus maar in de winkel, zo bespaar je een paar centen en het is beter voor het milieu.
Veiligheid
De stad is veilig. ´s Avonds laat over straat lopen is ook voor single vrouwen geen probleem, althans zo heb ik het ervaren. Dat wil niet zeggen dat je niet moet opletten. Want het verkeer is wel gevaarlijk. De chauffeurs zitten al telefonerend, rokend, append en soms met een borrel op achter het stuur.
Bereikbaarheid
- Vliegtuig Vanaf Eindhoven vlieg je rechtstreeks op Niš met Wizzair.
- Trein Vanaf Belgrado, de hoofdstad van Servië, kun je Niš met de trein bereiken. Het spoornetwerk is echter verouderd. Je doet ongeveer zes uur over de treinreis.
- Bus Een beter alternatief is de bus. In ongeveer drie uur ben je vanaf Belgrado in Niš.
- Kosovo Aangezien Kosovo niet erkend is door Servië is het niet mogelijk om via Kosovo het land binnen te komen.
Dit blog volgen