Op safari in Nationaal park Doñana

Nationaal park Doñana

Prrr, prrr. Ik lig in bed, terwijl buiten in het holst van de nacht de sterren een feestje bouwen. Het vreemde geluid houdt me wakker. Wat is dit? Een beest dat weet ik zeker. Maar wat voor een? Even later: kauew, kauew. Dat is een vogel, zeker weten misschien.

’s Morgens vanaf mijn veranda verwacht ik dat elk moment een olifant, zebra of leeuw aan me komt snuffelen. We zitten midden in de natuur bij het dorpje Villamanrique de la Condensa (Sevilla), maar we zouden evengoed in Masai Mara in Kenia kunnen zitten.

Het safarigevoel wordt versterkt door het hotel waarin we verblijven op uitnodiging van het Sevillaanse verkeersbureau. Het gebouw doet denken aan een lodge in een van de natuurparken van Afrika.

Schijnt bedriegt, ook hier. Alle gebruikte materialen zijn uit de buurt. Het hoge houten dak is gemaakt van lokaal hout. Van buiten is het met riet bekleed. De mozaïekvloer is door vaklui uit de streek gelegd. Overal staan kunstwerken van een lokale artiest. Mijn kamer heeft een privéterras waar ik de overvliegende vogels op mijn gemak kan observeren.

Wilde dieren inDoñana

We, dat is een groepje journalisten en bloggers, gaan de ‘Grote Vijf’ van het natuurreservaat Doñana bekijken

De lynx

Bovenaan mijn verlanglijstje staat de zeer zeldzame lynx gevolgd door de gevleugelde vijf: de keizerarend, flamingo, de buizerd, de zwarte gier en de zwarte ooievaar.

Maar ik wil natuurlijk ook graag de 300 overige vogelsoorten zien die hier overwinteren, broeden of permanent hun domicilie gekozen hebben. Veel van de vogels staan op de rode lijst, terwijl ze in en rondom het park met tientallen, honderdtallen of soms duizendtallen tegelijk te bewonderen zijn. ‘Zeldzaam’ is een relatief begrip.

Herten

De reis begint goed. Langs de weg loopt een kudde damherten; een mannetje met zijn harem en kroost. Even verderop steekt een tiental bokken de weg over. Ze zijn herkenbaar aan hun gigantische gewei.

Het verbaast me dat de mannetjes zich in een groep bewegen. Beltrán, onze gids, vertelt dat ze in de bronstijd niets van hun seksegenoten moeten hebben, maar daarna vinden ze elkaar weer aardig. Binnenkort verliezen ze hun gewei. Al die moeite voor niets, want volgend jaar groeien ze weer een nieuwe. Kijk dat noem ik nog eens voorbereiding om een paar dames te versieren. Daar kunnen de meeste mensenmannen nog wat van leren.

Om het Afrikagevoel te versterken houdt onze Landrover ermee op terwijl we op een zandpad in het midden van nergens staan. De motor weigert alle dienst. De chauffeur doet iets onduidelijks onder de motorkap en we kunnen weer verder, nadat hij de voorruit met een flesje water begoten heeft om het schoon te maken bij gebrek aan een werkend waterreservoir.

De flamingo’s wonen het grootste deel van het jaar in deze regio behalve in de lente wanneer ze naar Fuente de Piedra, in de naburige provincie Malaga, verkassen om daar hun eieren uit te broeden want de modder in La Doñana schijnt ongeschikt te zijn om de benodigde nesten te bouwen.

De typerende kleur krijgen ze na verloop van tijd door hun tamelijk eenzijdige dieet dat voornamelijk bestaat uit garnalen. Ze zijn bovendien de naamgevers van de beroemde Andalusische dans. Ze trappelen met hun poten in de modder om zo de garnalen naar boven te lokken. Hun dansje in het water werd ‘de flamenco’.

Eenden

Beltrán de Ceballos, ornitholoog en auteur van het boek ‘Pajaros (vogels) de La Doñana’ vertelt gepassioneerd over de verschillende soorten eenden in dit gebied; een vogelsoort die bij mij eigenlijk alleen maar enthousiasme opwekt vermomd als ‘Peking Duck’ of als ‘Canard à l’Orange’. In het park is volop keuze voor een goede maaltijd, er zitten wel 15 verschillende soorten eend hier. Sommige staan met bloedrode letters op de lijst van de met uitsterven bedreigde soorten geschreven, zoals de marmereend. Hiervan zijn er nog drie paartjes in dit gebied. Ja, dat leest u goed.

Drie paartjes.

De eend is sowieso een bijzondere vogel, want zij wisselt in de herfst haar zomertenue in voor een winterjasje. Het schijnt dat de meeste vogels dit doen, maar niet op zo’n extreme manier als de eenden.

Gedurende de wisseling van hun pluimage kunnen ze een paar weken niet vliegen en zijn dus extra kwetsbaar voor hun natuurlijke vijanden.

Maribel, conservator van een particulier reservaat (La Cañada de los Pájaros), ziet met leden ogen aan dat ‘haar eenden’ dit jaar (eind november) nog niet van veren gewisseld hebben, terwijl dit normaal eind september zou moeten plaatsvinden. Volgens haar duidt dit op een kentering in het klimaat.

Doñana ecosysteem, lagunes, moerassen, zandduinen en bossen

Dit ecosysteem dat bestaat uit bijzonder samenspel tussen lagunes, moerassen, zandduinen en mediterrane dennenbossen heeft een fragiel evenwicht. Het 542 km² grote gebied is bijzonder gevoelig voor veranderingen.

De klimatologische tijdbom zit verstopt onder de modder in de moerassen van La Doñana. Wanneer die ontploft is niet duidelijk maar voor hen die het willen horen gaan de alarmbellen steeds luider af. Zoals bij Miguel, milieuadviseur op een finca grenzend aan het park. Hij ziet een invasie van uitheemse vogels, die de lokale fauna bedreigen; het gebied dat steeds droger wordt door het aftappen van water voor de landbouw, maar ook doordat er minder regen valt.

Het lijkt erop dat de Afrikaanse steppe om de hoek ligt. Om met een groot Nederlands wijsgeer te spreken: ‘ieder nadeel heb zijn voordeel’. Komt die zebra of leeuw toch nog op mijn terrasje op bezoek.

Meer dan een half miljoen watervogels komen overwinteren in dit gebied, nog eens 125 soorten leven het hele jaar door hier. Dus voor zolang het nog duurt, bekijk die dans in het water, nu het nog kan.

Overnachting Doñana Nationaal Park

De overnachting vond plaats in hotel Ardea Purpurea. Om te boeken klik hier.

Organisatie

De organisatie van deze driedaagse rondreis lag in handen van het team van het reservaat La Dehesa de Abajo. Het is mogelijk om via hen excursies te boeken met de fiets, 4WD en paarden. Dit alles onder begeleiding van een gids. Het park heeft een bezoekerscentrum, restaurant en het is mogelijk om hier gespecialiseerde fotocursussen te volgen.

Het verschil tussen een: ‘leuk, vogels’ en een ‘Wauw, wat een VOGELS!’ ervaring maakt de verrekijker. Dus besluit je op eigen kracht het park te bezoeken leen er een of koop een verrekijker. Bij een georganiseerde trip zal de gids er een bij zich hebben.

In de buurt van Doñana