Gondoliers Venetië

Stedentrip naar Venetië

Venetië is ondanks het massatoerisme mijn favoriete plek in Italië. De vele verborgen hoekjes, grachten, gondola’s, paleizen, de Canal Grande, de brug der zuchten, de Rialto-brug, het weergaloos mooie San Marcoplein. Ik ben er al vaak geweest en toch ontdek ik elke keer weer mooie nieuwe plekken. Sommige daarvan zijn nog steeds een betrekkelijke oase van rust, zoals het getto, het kerkhof en het eiland Burano.

gondoliers

gondoliers

Venetië brug der zuchten

brug der zuchten

Venetië

Het Venetiaanse carnaval

Laat ik beginnen met een van de meest onwaarschijnlijke rustige plekken en tijdstippen. Dat is het Venetiaanse carnaval in het centrum van de stad. Een magisch feest op een magische plek. Tijdens de carnavalsweek trekken zowel de Venetianen als toeristen in drommen de stad in.

Fotograferen van het carnaval

Echter, het San Marco-plein in de week voor carnaval is verrassend rustig. Dit is het ideale tijdstip voor fotograferende safarigangers die geïnteresseerd zijn in de menselijke soort. De hardcore carnavalsvierders bewaren hun kruit waarschijnlijk voor de volgende week wanneer de grote trek naar de stadsjungle plaatsvindt.

Juist nu – de week voor carnaval dus – kun je rustig genieten van de gekostumeerde figuranten die het centrum van de stad bevolken. Het Venetiaans wild gaat gekleed in kostuums die een 16e-eeuwse doge niet misstaan zou hebben. De pakken kosten zo te zien een paar centen, maar dan heb je ook wat.

En anders dan bij een Afrikaanse safari staan de niet zo wilde dieren hier goed stil. Sterker nog, de gemaskerde doges, hofdames, viscontes, narren en lange neus dragende artsen uit de republiek Venetië komen hier juist om gefotografeerd te worden.

Iedereen beroemd in Venetië

De edelman, die quasinonchalant tegen een paal geleund staat. Zijn door het masker glurende oogjes stralen. Hij knikt me vriendelijk toe. Natuurlijk mag ik hem fotograferen. Dit is immers zijn 15 minutes of fame. Zo moet dat voelen een filmster te zijn. Hij is omringd door paparazzi die zich in de meest vreemde bochten wringen om de perfecte foto van hem te schieten. Nee, dat neemt niemand meer van hem af.

Het is dan ook enigszins ontluisterend als zo’n Venetiaanse doge zijn mond opendoet en daar onvervalst Texaans uitkomt. Sterker nog, de meeste gekostumeerde figuranten blijken Amerikanen te zijn. Trouwens de fotografen ook, die op zijn Amerikaans de boel ‘fatsoenlijk’ organiseren en het gepeupel vertellen waar ze mogen staan en wanneer ze mogen prijsschieten. Nee, die yankees, don’t exactly spark joy. “Weg ermee”, zou de oude Marie Kondo gezegd hebben, maar ja, dat was voor ze drie kinderen had.

Ach, oordopjes in en je hebt een authentieke Venetiaanse ervaring.

San Marco plein Venetië

San Marcoplein

Burano bezienswaardigheden

Burano is een eiland in de Venetiaanse lagune, in de buurt van Torcello aan de noordkant van de lagune, bekend om zijn kantwerk en felgekleurde huizen. Met de Vaporetto (waterbus) vaar je in 45 minuten naar het eiland. Burano is verbonden met Mazzorbo door een brug.

Burano Venetië

Stefania op houten brug in Burano

In theorie zijn de fel geschilderde huizen, het kantwerk en de scheve toren (alla Pisa) van San Martino de attracties van het eiland.
De felle kleuren zijn inderdaad oogverblindend, zeker op een zonnige dag. Het eiland staat bekend om het (peperdure) kantwerk. Vast leuk voor liefhebbers van het genre.
Maar wat mij betreft, is de rust het meest bijzondere van het eiland. Je hoort nauwelijks gemotoriseerd verkeer, op de Vaporetto na die hoogstens een keer per uur aanlegt.
De eerste stop van de Vaporetto is San Michele, de begraafplaats van Venetië.
Als je de rijen voor de balie wilt vermijden, dan kun je je ticket van tevoren online aanschaffen.
Burano scheve toren

scheve toren van Burano

Burano Chiara

Zus in Burano

San Michele begraafplaats Venetië

San Michele, de begraafplaats is alleen al bijzonder omdat het weggestopt op een eiland ligt. Het kost de gemiddelde toerist maar liefst negen euro en vijftig centen om de 400 meter te overbruggen die het Venetiaanse hoofdeiland (Cannaregio) scheidt van het kerkhof, maar dan heb je ook wat. Op het eiland ligt de oudste renaissance kerk in Italië, de Chiesa di San Michele (1469) en een bijbehorend klooster.

Pas onder het Franse bewind van Napoleon werd het eiland in 1807 tot een kerkhof getransformeerd. De Franse keizer had een wet uitgevaardigd dat doden niet meer in het centrum van een gemeenschap begraven mochten worden, wegens hygiënische redenen.

Venetië canal grande

op de achtergrond San Michele, het kerkhof

Beroemde doden op het kerkhof van Venetië

De doden werden en worden nog steeds ongemotoriseerd naar het eiland vervoerd op speciale gondola’s. Onder de overledenen zijn veel buitenlandse beroemdheden. Onder andere de wetenschapper Christian Doppler (van het Dopplereffect) ligt hier begraven.

De kerk en het klooster liggen in de kloostertuin, met erom heen verschillende grafmonumenten. Als nummer 1 op de lijst van monumenten staat ‘Frans Vervloet’, een ex-college uit een vroeger leven. Een onaangename verrassing. Totdat ik het graf daadwerkelijk zie, het gaat hier om een Belgische schilder (1795 – 1872), van ver voor mijn tijd.

Vanuit de kloostertuin leiden een aantal poorten naar de verschillende begraafplaatsen ingedeeld naar religieuze denominatie, want ook op het kussen van de dood slaapt geen duivel tussen.

Katholieken doden

De oecumenische gemeenschap bewoont dan wel samen deze dodenstad, maar elke christelijk kerk heeft zijn eigen wijk en de Joden hebben hun eigen getto, of beter gezegd hun eigen eiland. Het grootste gedeelte van het kerkhof is gereserveerd voor de dominante geloofsstroming in Italië, de katholieken. Onkarakteristiek voor de volksaard liggen ze netjes opgesteld in rijen.

De rijkere Venetianen, proberen hun familie onsterfelijk proberen te maken door deze in marmer te laten beitelen. En een goede voetballer is natuurlijk katholiek. De Argentijnse voetbalheld Helenio Herrera (en ja dat heb ik moeten opzoeken, want door mij alleen herkend als voetballer door de parafernalia rond zijn graf) is hier begraven en in stemmig zwart de Italiaanse schilder Emilio Vedova.

Orthodox gedeelte kerkhof

Op het orthodoxe (Russische) gedeelte ligt de Russische prinses Catherine Bagration begraven en de schrijver Joseph Brodsky. Sommige graven maken meteen duidelijk wie er ligt, zoals de tombe van de oprichter van het Russische ballet Sergei Diaghilev. De componist Igor Stravinsky en zijn vrouw Vera doen het wat bescheidener. Een fan of familielid heeft wat bloemen achtergelaten.

Protestantse overledenen

Bij de protestanten liggen verschillende schrijvers zoals Ezra Pound en hé is dat niet onze eigen Eduard Douwes Dekker (die van Max Havelaar)? Vreemd dat hij nergens onder de beroemdheden staat. Bij uitgebreidere inspectie blijkt het toch een andere te zijn. De ‘onze’ overleed in 1887. Van Judy, een collega-blogger leer ik dat het hier om het graf van zijn eerste vrouw Tine van Wijnbergen (bron¹) gaat. Ze ontvluchtte haar ongelukkige huwelijk met Eduard en stierf verarmd in Venetië.

De graven van de gewone burger worden na enige tijd geruimd om plaats te maken voor de nieuwe doden. Belanghebbenden krijgen in Italië de keus om het graf volledig te ruimen of de knekels te verzamelen en deze in een kleinere ruimte in een nis te metselen.

Venetië kerkhof San Michele balletdanser

balletschoentje op San Michele, het kerkhof

Locatie begraafplaats Venetië

Het eiland San Michele is bereikbaar met de gewone stadsboot (i.p.v. stadsbus). Toeristen betalen voor een enkele reis negen vijftig euro. Dit betekent dat de oversteek van een paar minuten net zo veel kost als bijvoorbeeld de tocht van anderhalf uur van San Michele naar het treinstation van Venetië.

Voor Venetiaanse begrippen is het eten hier bijzonder betaalbaar en ook nog eens lekker. Pasta kost tussen de 12 en 14 euro. Dus mocht je alvast in een vrolijke stemming willen komen voor een middagje kerkhof, dan kost een glas wijn hier vier euro.

¹ Bronverwijzing met dank aan Wim Moorman.

Venetië grachten

gondola’s op de grachten van Venetië

Het Venetiaanse Getto

Midden in het toeristische gekkenhuis/openluchtmuseum dat Venetië heet ligt een oase van rust, het Joodse getto in de wijk Cannaregio. Dit is niet zomaar een buurt waar Joden wonen, dit is de moeder aller getto’s. Deze Venetiaanse wijk is de naamgever van de Jodenbuurten over de hele wereld.

Hoewel de eerste vluchtelingen zich hier al in de negende eeuw vestigden, werd het pas echt een succes in het begin van de 16e eeuw toen de Katholieke Koningen Isabel en Fernando de Jodenvervolging op stoom gebracht hadden. De Sefardische Joden vluchtten als gevolg hiervan uit Spanje naar Venetië. Hier genoten ze relatieve bescherming. Dit voorrecht bracht wel met zich mee dat ze in een ommuurde buurt moesten wonen met slechts één toegangspoort en één uitweg, middels een brug. De toegangswegen waren afgezet met hekken, die ’s nachts op slot gingen.

Ommuurde wijk in Venetië

Elk nadeel heeft zijn voordeel, want in de tijd van de pest verspreidde de ziekte zich ook onder de Joden, maar langzamer dan bij de rest van de bevolking door de relatieve isolatie van de gemeenschap. Slachtoffers van de plaag werden begraven op het Joodse kerkhof op het Lido. De pogroms in o.a. Marokko en verschillende landen in Europa zorgden vrijwel continue voor vers bloed.

In de hoogtijdagen woonden er duizenden Joden op een gebied van twee hectaren. Door de bevolkingsdruk werden de gebouwen steeds hoger, veel van de huizen zijn zes verdiepingen of meer.

Napoleon maakte een einde aan de segregatie en gaf gelijke rechten aan de Joodse burgers van Venetië.

Het Ghetto van Venetië

in het getto van Venetië

De Joodse wijk heeft vijf synagogen, voor vrijwel elke religieuze smaak één. Tegenwoordig doen er nog twee dienst als gebedsruimtes, de rest is museum.

Rialto brug Venetië

Rialto brug

Tips stedentrip Venetië

Venetië stedentrip

Canal Grande

Meer Italië

Kajakken over duivelskuilen bij Fossombrone

Kajakken over duivelskuilen bij Fossombrone

Een van de meest spectaculaire stukjes natuur in de Marche vind je bij het plaatsje Fossombrone in de provincie Pesaro-Urbino. De Metauro-rivier heeft in de loop van duizenden jaren de San Lazzaro kloof met 30 meter hoge rotswanden en diepe poelen gecreëerd, de Marmitte dei Giganti. Door de kloof stroomt smaragdgroen water.

Lees meer

Pin It on Pinterest