Nachtbus naar Medina

De bus vanuit Amman naar Jordanië

Vanaf Amman Jordanië naar Medina in Saoedi-Arabië

Om half een ’s ochtends schrik ik wakker uit een nachtmerrie waar een stel boeven me optillen uit mijn stoel en me als Westerse slavin afleveren op de schoot van een prins. Dit terwijl mijn reisgenoot in het echt en in de droom gewoon doorslaapt.

Ik snap ook wel dat als een Saudi prins een blonde slavin bestelt hij waarschijnlijk voor het zestienjarige zusje van Doutzen Kroes gaat en niet een grijze bijna zestigjarige vrouw. Toch, je kunt in je dromen niet voorzichtig genoeg zijn.

Sprookjes uit duizend-en-een nacht

Eenmaal onderweg concentreer ik met op het uitzicht. Tot tientallen kilometers buiten de stad is het rimpelige land bezaaid met plastic zakjes, flessen en ander afval. Hoe verder we van de ‘beschaving’ afdrijven hoe schoner de omgeving. Delen van de woestijn zijn met landbouwwerktuigen bewerkt. Ik kan me niets voorstellen wat hier in deze droogte kan floreren behalve schorpioenen.

Op vijftig kilometer van de Syrische grens staat een gigantisch tentenkamp. Vluchtelingen? Syriërs, Irakezen, Jemenieten, Palestijnen? Zoveel leed om uit te kiezen in een gebied dat ik nog steeds, ondanks vijf jaar wonen in het Midden-Oosten, associeer met vliegende tapijten en geesten in olielampen uit de sprookjes van Duizend-en-een-nacht. Ernaast een groot perceel zonnepanelen. Een stukje verder zien we de eerste bedoeïenen met hun kamelen. Dan een kudde schapen. Wat doen ze hier? Er is hier niets voor ze.

Grensovergang Jordanië-Saoedi-Arabië

Over een uur zijn we bij de Saoedische grens. Mijn sluier heb ik in de aanslag. Een witte, in plaats van in deze regio gebruikelijke zwarte. Ik val sowieso op als Westerse toerist. De bijrijder haalt geld op. Tien dinar per persoon. We nemen aan dat dit voor de betaling van de exit fees (vertrekkosten) is.

Bij de grens tuimelen uit een auto voor ons acht kinderen en drie vrouwen op grote witte gympen, voor de rest zijn de dames in het zwart gehuld. De buschauffeur neemt de pauze waar om een impromptu reparatie (aan de koppeling?) uit te voeren terwijl we in een rij voor de douane gaan staan. Na ons komen verschillende andere bussen aan. We staan eerst in het midden. Na vijf minuten is het ons op een of andere manier gelukt om weer achteraan in de rij te belanden. Twee vrouwen bekijken uitgebreid de vreemde vogel, die ik hier als enige Westerse vrouw ben. Minimaal twintig centimeter groter dan de rest van de vrouwen. Gekleed in een broek, weliswaar wijdvallend. Toch een broek, terwijl de rest van de vrouwen een zwarte jurk en/of jas aan heeft. Met mijn slecht gedrapeerde sluier steek ik als een kloppende duim boven de zwarte massa uit.

Voor de Saoedische grens komt een van de bijrijders naar ons toe. Hij zegt: ‘Galam, galam’. We geven hem ons paspoort. Nee, dat is het niet. Ons visum dan? Nee, ook niet. Zou hij geld willen hebben? We begrijpen er niets van, tot een kleine jongen zich naar ons omdraait. ‘Pen, pen.’ Ah, een schaars goed hier, zo in niemandsland. We leveren onze pen in. Een bord: Female & Kids Identification van de Tax & Customs Authority ligt afgedankt aan de kant van de weg. Zouden vrouwen en kinderen niet langer geïdentificeerd hoeven te worden?.

zwerfkatten

Grens Jordanië – Saoedi-Arabië

Bij de Jordaanse kant werden mijn irissen gescand. Nu, aan de Saoedische grens, scannen ze mijn vingerafdrukken. Mocht, volgens het shariarecht, besloten worden om mijn handen af te hakken wegens diefstal, is er in ieder geval nog een e-afdruk van mijn vingers aanwezig in cyberspace. Een troostrijke gedachte. We zijn bijna drie uur bezig aan de grens. Nog duizend kilometer naar Medina te gaan en het einde van de grensperikelen is nog niet in zicht. Honden besnuffelen onze bagage.

De bus moet op een brug, terwijl wij, de passagiers een hal ingedreven worden. Onze medepassagiers wachten zonder morren. Zelfs de kinderen blijven rustig. Af en toe gaat een van de mannen naar buiten om een kijkje te nemen. Als wij dat ook proberen worden we meteen weer naar binnen gejaagd. ‘No out.’ Wat zou het nut hiervan zijn? Als je alcohol, drugs of andere verderfelijke waar wilt smokkelen, wat is dan gemakkelijker om een paar rondtrekkende Bedoeïenen in te schakelen? In de woestijn is duizenden vierkante meters niets.

Op bedevaart naar Medina

We mogen terug de bus in. De bijrijder haalt papieren op bij de passagiers. Weer geen idee wat hij wil. In ieder geval niet onze afdruk van het e-visa dat we aanbieden. Waarschijnlijk iets religieus. Half vier , we zijn de grens over. De bijrijder vraagt waar we heen gaan? ‘Medina’ zeg ik. Hij vraagt (denk ik) of we op Oemrah gaan, een soort hadj, bedevaart, maar dan midden in het jaar.

Na vijf minuten stopt de bus weer bij een soort van busstation. Om ons heen is kilometers niets. Nee dat is niet waar, er is wel iets, er is woestijn. We moeten uit de bus. Onze koffers ook. We gaan denk ik overstappen maar hebben geen kaartjes en het buspersoneel taait af met de bus.

Ik vraag aan een medepassagier: ‘Medina?’ Het antwoord is, denk ik, dat ze naar Jeddah gaat, een grote stad aan de Saoedische westkust. Medina ligt op dezelfde route. Of ze zegt iets heel anders. Op open vuilniscontainers kruipen een paar vieze katten. In tegenstelling tot de mens ziet de Saoedische kat er een stuk minder welvarend uit dan zijn Jordaanse buur.

Auto’s formaat big, bigger, huge, rijden af en aan, Land Rovers, Nissan Patrols en Suburbans.

Er gebeurt iets, een man labelt onze bagage. De bus vertrekt om zeven uur, insjallah. We zijn inmiddels negen uur onderweg en driehonderdvijftig kilometer gevorderd. Dat is inclusief, deze voor ons ongeplande tussenstop van drie uur. Twee vrouwen die me bij de grens bestudeerden beginnen tegen me te praten. ‘Salam aleikum, bin wein?’ Waar we vandaan komen?

‘Ah, Hollanda.’

Zo maken we nog een tijdje geluiden tegen elkaar. Een man mengt zich in het, wat ik voor het gemak, gesprek noem. Kun je dat zo noemen als je geen idee hebt wat de ander zegt? Ons Arabisch komt niet veel verder dan een groet.

Tijdens het vervolg van de reis deelt een jongetje in de bus koekjes uit aan zijn vriendjes. Ik hou mijn hand ook op. Hij geeft me er ook een. ‘Shukran.’ Dankjewel. Ook deze jongetjes gedragen zich keurig. Nederlandse kinderen waren vast en zeker na een tijdje in de bagagerekken geklommen, of joelend door de gangen gaan rennen.

Om middernacht zijn we in de buurt van Al Hawi. Het is nog zevenhonderd kilometer naar Medina.

Nachtbus naar Medina

De bus snelt met honderddertig kilometer over een pikdonkere weg. Ik hoop dat we onderweg geen overstekende kamelen tegenkomen. Een botsing met zo’n gevaarte katapulteert ons vast de weg af. Naast me ligt een man in het gangpad te slapen. Bij mij neemt de ruimte om te bewegen exponentieel af met de tijd. Vreemd hoe dat werkt.

Mijn weer app zegt dat de luchtkwaliteit in Khaybar, waar we stilstaan, extreem gevaarlijk is, er zitten 409 PM10 deeltjes in de lucht.

‘(Vaste deeltjes kleiner dan 10 micron). 506.13 µg/m3.’

Khaybar

Geen idee wat de waarschuwing betekent behalve dat het niet goed is. We zitten midden in de woestijn. Hoe kan de luchtkwaliteit hier zo slecht zijn? De app raadt aan om binnen te blijven en de lucht te filteren. Samenvatting: ‘Waarschuwing voor de gezondheid: iedereen kan ernstige gevolgen voor de gezondheid ondervinden.’

Inmiddels is de zon op. We kunnen weer zien waar we rijden. Ik had het hier in Saoedi-Arabië allemaal wat glanzender voorgesteld. Meer Dubai dan Jordanië. Misschien komt dat nog in Jeddah en Riyad.

Aankomst in Medina

Eenmaal bij het hotel in Medina aangekomen blijkt dat ze onze reservering geannuleerd hebben we omdat zo’n acht uur na middernacht zijn aangekomen. De reis heeft er zo’n tien uur langer over gedaan dan we dachten. De airco in receptie staat op standje Elfstedentocht. Wifi werkt niet. Koffiebar is gesloten. Op vijftig meter afstand van het hotel ligt een soort bistro. Arabische tosti’s en koffie gescoord voor twaalf riyal, drie euro. Hoewel de communicatie moeizaam gaat willen de Saudi’s weten waar we vandaan komen, hoe we heten en of we Moslims zijn. In die volgorde. Nee, Moslims zijn we niet. Christenen. Een leugentje voor bestwil. Het is onmogelijk dat je niet gelovig bent. Islam is natuurlijk het beste. Christelijk geloof tweede beste.

De kamer heeft een king size formaat en heerlijk matras. Maar nog steeds geen wifi, dat is een probleem voor de verdere planning van onze reis. Bus geboekt naar Al Ula voor zaterdag, waar de belangrijkste bezienswaardigheden van Saoedi-Arabië zijn. Die rit kost 26.80 euro per persoon voor driehonderdeenenveertig kilometer. Niets van te zeggen.

Een stadswandeling in Medina

Na vijf minuten lopen richting het centrum om een Saoedische simkaart te kopen, besef ik hoe stom dat is. De luchtvervuiling is hoog. We lopen langs een zesbaansweg. Hoewel we na een kilometertje of twee de winkel aan de overkant van een rotonde zien liggen, kunnen we onmogelijk oversteken wegens de drukte.

Als we een tijdje vertwijfeld staan te kijken biedt een man in een auto aan om ons te brengen. Hij moet ver omrijden om bij de winkel te komen. Eenmaal aangekomen jaagt iemand van het personeel ons meteen weer naar buiten. De oproep voor het gebed is net begonnen. Dus moet er gebeden worden, en wel nu meteen. Niet overal, de theewinkel ernaast doet wel gewoon zaken. Thee en baklava dan maar, ook geen straf. Op een groot scherm is een voetbalwedstrijd te zien. Cristiano Ronaldo, sinds enige tijd inwoner van Saoedi-Arabië is aan zet.

Het gebed

Na de thee is de STC-telecom shop weer geopend. ‘Ja‘, de meneer spreekt Engels. Top. Waar we vandaan komen? ‘Netherlands‘, antwoord ik. ‘Oh, Amsterdam.’ Want Nederland = Amsterdam in het buitenland. Hij, de telecommeneer, is pas in Amsterdam geweest voor een bodybuilding wedstrijd, waar hij de vierde plaats heeft veroverd. We bekijken een foto van hem voor de Westertoren. Zijn collega is ook helemaal dol op Nederland, vooral de kaas.

Ondertussen heb ik mijn paspoort ingeleverd, zijn mijn vingerafdrukken genomen en is mijn credit card belast voor achtentwintig euro. Ik hoef nog net niet mijn DNA af te staan voor zesendertig gigabyte data met simkaart. Na de SIM aankoop willen we wat eten, iets aardigs om mijn verjaardag te vieren. Alle eetgelegenheden die we zien zijn KFC’s, McDonald’s of shoarma-achtige tenten. Uiteindelijk bij een hotelrestaurant naar binnen gegaan.

Moskee Medina

Op weg naar dé moskee in Medina vraagt de taxichauffeur of ik een abaya heb. Nee dus, dat is vast niet goed. ‘It’s okay‘, zegt hij. Ik was al zenuwachtig voor het vertrek. De regels zijn me niet echt duidelijk. Mogen we de binnenste cirkel van de stad in als ongelovigen, of niet? Is er een religieuze politie die me gaat aanhouden? Mijn sluier lijkt ineens wel erg bloot. Delen van mijn schouder en haren piepen eronder uit. Ik kan ook nergens mijn uiterlijk controleren. Bij de openbare toiletten zijn geen spiegels. Zou dat een religieuze reden hebben, ijdelheid? Een van de hoofdzonden. Mogen we foto’s maken?

Een politieagent stuurt ons weg bij een ingang. Er zijn tien- misschien wel honderdduizenden gelovigen bij en in de moskee. Ze maken gebruik van meer dan driehonderd ingangen. Afghanen, Pakistanen, Indonesiërs, Maleisiërs, Arabieren, Afrikanen en twee infidels, de Nederlanders. Achter zwarte nikabs bekijken donkere ogen me nieuwsgierig. Mannen lopen in onberispelijk witte dishdasha met scherpe vouwen in de mouw. Ondanks de mensenmassa’s is het rustig, vredig. Gelovigen bidden, zitten in groepjes bij elkaar, maken foto’s van de moskee en wandelen rond.

Dit is de Moskee van de Profeet  (Masjid an-Nabawi). Dit complex herbergt het graf van Mohammed. Het is de op een na grootste moskee ter wereld met een capaciteit van zeshonderdduizend gelovigen. Geen papiertje, sigarettenpeuk of plastic zakje besmeurt het terrein in en rond het complex. Dit in tegenstelling tot andere publieke ruimtes in de Saoedische buitenlucht. Prullenbakken zijn in dit land onbekend of in ieder geval ongebruikt.

Het complex is omringd door goud-, parfum-, bidmatjes-, dadelwinkels en vijfsterrenhotel hotels, Mövenpick, Intercontinental, Sofitel, Pullman. Een museum is gewijd aan het leven van Mohammed. De rijke bedevaartgangers kunnen op loopafstand hun bedevaart volbrengen. De mindere goden zitten buiten de binnenste cirkel. In hoog tempo worden de historische gebouwen rondom de moskee afgebroken omdat deze een verkeerde soort aanbidding creëren. Een wantrouwig persoon zou kunnen vermoeden dat de vrijgemaakte ruimte commercieel wel heel aantrekkelijk is.

We hebben ons doel bereikt. Morgen kunnen we verder, naar Al Ula, een van de belangrijkste bezienswaardigheden in het land.

De Al-Masjid an-Nabawi in Medina

Al-Masjid an-Nabawi is een van de heiligste plekken in de islam en een spiritueel centrum voor miljoenen pelgrims. Opgericht door de profeet Mohammed in de 7e eeuw, herbergt de moskee zijn tombe, wat het een belangrijke bestemming maakt voor moslims wereldwijd.

Het indrukwekkende complex, met zijn groene koepel en eindeloze rijen marmeren zuilen, straalt een serene grootsheid uit. Moderne uitbreidingen zorgen ervoor dat er nu plaats is voor honderdduizenden bezoekers tegelijk, maar ondanks de drukte blijft de sfeer ingetogen en respectvol. Vooral bij zonsondergang, wanneer de lichten aangaan en de gebedsoproep door de stad klinkt, is het een magische plek die geschiedenis, geloof en gemeenschap samenbrengt.

Abu Bakr-moskee

De Abu Bakr-moskee in Medina is een historische en serene gebedsplaats met een diepe spirituele betekenis. Volgens de overlevering stond op deze plek het huis van Abu Bakr as-Siddiq, de naaste metgezel en eerste kalief van de islam. De moskee wordt vooral geassocieerd met het feit dat de profeet Mohammed hier enkele keren het vrijdaggebed leidde.

Hoewel het gebouw in de loop der eeuwen verschillende keren is gerenoveerd, behoudt het een ingetogen en elegante architectuur met een bescheiden witte koepel. Gelegen op korte afstand van de Al-Masjid an-Nabawi, biedt de Abu Bakr-moskee een rustige plek voor reflectie, weg van de drukte van de hoofdmoskee, en herinnert het bezoekers aan de eenvoud en toewijding van de vroege islamitische gemeenschap.

Kosten reis Jordanië – Saoedi-Arabië met de bus

• Exit fees 10 JOD p.p. (€13)
• Bus Amman – Medina 40 JOD p.p. (€52)
• Saudi visum 488.51 SAR p.p. (€120), inclusief ziektekostenverzekering

Hotel Medina

Hotels in Medina zijn tamelijk prijzig, aangezien het een belangrijk bedevaartsoord voor moslims is. In het algemeen geldt hoe dichter bij de grote moskee hoe duurder het hotel. We verbleven buiten het centrum, bij hotel Flavor, een relatief goedkoop hotel met prima bedden, maar zonder werkende wifi of horecagelegenheid.

Meer Midden-Oosten