‘In Spanje schijnt altijd de zon’ is de titel van de autobiografie van Brenda van Es. Zij vertrekt in 2013 samen met haar man Albert naar Granada, in het zuiden Spanje, om een nieuw leven op te bouwen.
Albert wil zich gaan bezighouden met het organiseren van wielrenvakanties en Brenda is van plan om auteurs in spe te gaan helpen met het documenteren van hun levensverhaal, door middel van o.a schrijfweken.
Laat ik beginnen met een complimentje aan Anke de Kroon, de vormgeefster. Het boek ziet er aantrekkelijk uit met een mooie kaft en een prettig lettertype. Dat mag oppervlakkig lijken, maar in onze verzadigde boekenwereld kiest de lezer al gauw voor een ander werk als het uiterlijk niet aanstaat.

Het boek
De schrijfster belooft op de achterflap: “Een boek over euforie, trekken, loslaten, tergende eenzaamheid, cultuurverschillen, verrukkelijke pieken en onpeilbare dalen – en alles daartussen.”
Ik lees het boek in twee avonden uit, een hele prestatie voor iemand die normaal gesproken niet gauw een biografie ter hand neemt, want laten we eerlijk zijn, tenzij je de sexappeal van Johnny Depp hebt of schrijft zoals Ilja Leonard Pfeijffer (♥ Brieven uit Genua ♥) is je leven waarschijnlijk niet interessant genoeg voor de medemens. Daarvoor zijn we simpelweg met teveel op deze aardbol.
Het verhaal
De reden dat ik het boek zo snel uitlees is volgens mij drieërlei: Ten eerste begint het verhaal ijzersterk, dramatisch dat wel, maar pakkend. De inleiding grijpt je gelijk bij de strot, waardoor je Brenda’s leven ingesleurd wordt en je daardoor net als bij een goed geschreven roman wil weten hoe het afloopt.
Verder maakt Brenda’s vlotte pen het gemakkelijk mee te leven met haar ‘verrukkelijke’ pieken en ‘onpeilbare’ dalen, waarbij ze morele moed vertoont door momenten van zwaktes, twijfel en hysterie op te nemen zonder exhibionistisch te worden. Dat vind ik knap.
Bovendien is het, althans voor mij, een feest der herkenning. De natuur in Andalusië, de steden Malaga en Granada, de typische culturele gewoontes, en de dingen waar je tegenaan loopt als buitenlander in Spanje .
Doelgroep
Daarom is dit boek ook uitermate geschikt voor Nederlanders en Belgen die al een tijdje in het zuiden van Spanje wonen. Zij zullen waarschijnlijk veel herkennen in het verhaal: zoals de te koude, slecht onderhouden huizen in de winter, Spaanse les, de dramatische werkloosheid onder de lokale bevolking en de berusting daarin, de Semana Santa, tapas, de weergaloos mooie natuur en de gastvrijheid van de Andalusiërs.
Anderzijds zal de doelgroep bestaan uit potentiële emigranten. Brenda’s verhaal kan je helpen om je geestelijk voor te bereiden op een bestaan in een land waar weliswaar 320 dagen per jaar de zon schijnt, maar het leven toch niet elke dag uit rozengeur en maneschijn bestaat.
Hou die gedachte even vast want hier kom ik later nog op terug.
Tot slot is dit boek voor eventuele twijfelende klanten een mooie kennismaking met de auteur en haar werk. Je krijgt een inkijkje in wat je kunt verwachten in een schrijfweek en met wie je te maken gaat hebben.
Recensie
Tot zover het lovende gedeelte van de kritiek. Zoals gewoonlijk heb ik toch altijd wat te zeuren. Voordat ik dat doe, laat ik voorop stellen dat dit een staaltje van de pot verwijt de ketel gaat worden. Want ik ga een aantal foutjes en vreemde zinsconstructies op de literaire snijtafel leggen. En ik weet maar al te goed, hoe gemakkelijk onvolkomenheden in een tekst sluipen die je tientallen keren herschreven hebt. Je ziet het op een gegeven moment gewoon niet meer.
Maar deze kleine imperfecties halen wel de vaart uit het boek, want elke keer als ik struikel over een ontbrekend streepje, een vreemde zin of literaire vrijheid ben ik afgeleid en dat is jammer.
Bijvoorbeeld:
- een licht doorlatend plafond in plaats van ‘lichtdoorlatend’ (pagina 39);
- er was nog geen één Spanjaard die, ik zou zeggen ‘geen enkele’ (pagina 51);
- een los hangende lok i.p.v. ‘loshangende’ (pagina 87).
- op pagina 55 is een weg ‘onbemensd’;
- op pagina 56 staat de volgende zin: “We kwamen bij elkaar thuis en… wisselden onze culturen uit”. Bij zo’n paragraaf ga ik me dan zitten afvragen hoe dat precies in zijn werk gaat, dat culturen uitwisselen. Als ik Nederland en België aan jou geef, dan wil ik van jou Spanje en Portugal, zoiets?
Goed, er zijn er meer, maar hier laat ik het bij. Want ongetwijfeld staan ook in dit blog fouten, dus medetaalpuristen kom er maar in.
Alleen, het voordeel van een website is dat je de tekst op elk moment kunt verbeteren. Op het moment dat een lezer zo vriendelijk is me op een fout te wijzen (dank daarvoor), kan ik dat meteen aanpassen.
Dat gaat helaas niet met een gedrukte tekst, een eventueel schoonheidsfoutje kun je alleen in een volgende editie corrigeren. Daarom is een rigoureuze eindredactie zo belangrijk en die heeft naar mijn bescheiden mening behoorlijk wat steekjes laten vallen. Goed tot zover mijn gezeur hierover.
Emigratie naar Spanje
Toch nog een ander puntje, want dit is volgens mij niet een typisch emigratieverhaal. Want met afscheid nemen van vrienden en familie, het zoeken naar woonruimte, het leren van de taal, het bedenken en uitvoeren van een bedrijfsplan ben je er nog lang niet.
Brenda beschikt oftewel over een ontzettend positief karma, een bijzonder goed incasseringsvermogen met een hoog teflongehalte of, waarschijnlijker, ze is nooit officieel uit Nederland geëmigreerd. Want nergens in haar relaas dat toch drie jaar beslaat, komen de symptomatische perikelen van een doorgewinterde bureaucratie, zoals de Spaanse, aan de orde.
Spaanse Bureaucratie
Dit doet niets aan het verhaal af, het is echter wel een kleine waarschuwing aan potentiële immigranten. Zo zijn er de officiële instanties, waar iedere immigrant mee te maken krijgt, die tot een soort rad van fortuin zijn geworden waarbij elk loket een andere interpretatie van dezelfde wetgeving heeft. Als je geluk hebt, tref je een ambtenaar die met je meedenkt, zo niet hol je als een hamster in een wiel rondjes zonder ooit het felbegeerde certifcado de residencia (≈ verblijfsvergunning) te bemachtigen.
Een filmpje ter illustratie voor de startende zzp’er.
Blijkbaar heeft Brenda ook nooit de neiging gehad om zo’n Zuidamerikaanse callcentertroela van Jazztel/Telefonica/Endesa door de telefoon te trekken, terwijl ze daar toch elke keer aanleiding toe geven door de beller-in-nood een Kafkaësk doolhof in te sturen, waaruit je alleen ontsnapt door onverrichter zake op te hangen.
Gezondheidszorg Spanje
Of, zo lijkt het althans, dat ze nooit te maken heeft gehad met de Spaanse gezondheidszorg die je rustig acht maanden laat wachten op een allergietest, terwijl de aandoening in kwestie potentieel levensbedreigend is.
Starten van een bedrijf
Voor die laatste service betaal je dan als autonomo in Spanje al snel 300 euro per maand aan sociale lasten, klandizie of niet, wat toch de nekslag kan betekenen voor een beginnende zzp’er. En als je dan eindelijk officieel in Spanje gevestigd bent en je zaak op de rails hebt, dan is er nog altijd als kers op de taart de belastingdienst die als motto hanteert:
Leuker kunnen we het niet maken, moeilijker wel.
Albert en Brenda komen dan ook na enige tijd tot de conclusie dat het leven in Spanje weliswaar mooi is, maar dat het leven in Nederland ook zo zijn voordelen heeft.
Maar goed, dit alles terzijde want dit is Brenda’s verhaal en het is niet bedoeld als een handboek immigratie. Deze biografie is haar visie op haar nieuwe leven in Spanje en die heeft ze mooi verwoord.
Boek kopen
Je kunt het boek aanschaffen via de website van Brenda, via bol.com en ‘gewoon’ in de boekwinkel.
Winactie
Onder de vaste lezers van dit blog mag ik een boek verloten. Dus als je kans wilt maken op dit boek, laat dan een reactie achter onderaan deze pagina en je gaat mee in de loting op 4 april. Denk eraan je email in te vullen anders kan ik je niet bereiken als je gewonnen hebt.
De winnaar is bekend. Frans van harte, het boek wordt zo snel mogelijk naar je toegestuurd.
Volg dit blog