Het ‘Echte’ Spanje volgens Merijn de Waal

Ik ben er heilig van overtuigd dat Spanje het sterkste land ter wereld is. Het probeert
zichzelf al eeuwen kapot te maken en nog is het hier niet in geslaagd.

De toon wordt meteen gezet in de proloog middels deze quote van Otto van Bismarck. Althans dat lijkt zo in eerste instantie. Toch is dit niet de teneur van het boek.

Volgens de uitgever laat Spaanse sporen het echte Spanje zien, een continent in het klein, met grote verschillen tussen de regio’s in economie, taal, cultuur, het eten en het klimaat. Een leerzame en soms betoverende reis, een hongerig makende en nieuwsgierigheid wekkende trip.

Het echte Spanje

Volgens mij is het meer: tachtig jaar Spaanse geschiedenis samengevat in handzaam pocketformaat. Een journalistieke zoektocht naar het hart van Spanje, zoals de ondertitel ook luidt. Dat is niet vreemd als je het C.V. van de auteur, Merijn de Waal, kent. Hij is voormalig correspondent Spanje voor het NRC Handelsblad  en tegenwoordig eindredacteur bij het blad.

Zijn journalistieke achtergrond is voelbaar in de tekst, deze leest over het algemeen gemakkelijk. Één keer moet ik een woord opzoeken, zo beschrijft hij een affaire op pagina 183 als extra ´brisant’ (wie het wel kent, mag nu heel hard roepen).

Spaanse Sporen

De tekst is over het algemeen neutraal geschreven.  Je zult geen poëtische beschrijvingen van de volksaard of lyrische vergezichten in dit boek aantreffen. Ik had graag iets meer humor gezien. De ‘Homo Hispanicus’ geeft daartoe immers genoeg stof.

Hoewel de stijl objectiviteit suggereert, schrijft ook een journalist vanuit zijn eigen cultuur. Een van de dingen die de auteur opvalt, is dat kinderen vanaf zeer jongs af mee-eten aan tafel met de volwassenen (pagina 55). Dat valt mij dan weer op.

Hoezo, zouden kinderen niet aan tafel mee-eten?

Een andere cultuur beschrijf je per definitie vanuit je eigen referentiekader. Wat voor ‘de Nederlander´heel gewoon is, is voor ´een Spanjaard´ ongewoon en andersom. Het ‘echte Spanje’ in dit boek is beschreven vanuit de persoon Merijn de Waal, met als standplaats Madrid. Dat is merkbaar in het boek.

Hij behandelt Spanje in voor de hand liggende thema’s zoals het (katholieke) geloof, stierenvechten, tapas, corruptie, de Catalaanse afscheidingsbeweging, ETA in Baskenland, burgeroorlog, de Nederlandse kolonies aan de Costa’s, de crisis, jeugdwerkloosheid en natuurlijk het voetbal.

Thema´s die elk op zich al een boek verantwoorden.

Spanje in hapklare brokken

Dit is Spanje in hapklare brokken, middels kleine hoofdstukjes zonder al teveel diepgang. Dat is niet erg. Zo maakt hij in een paar zinnen de ingewikkelde Spaanse burgeroorlog inzichtelijk. Dat daarbij nuances verloren gaan, is waarschijnlijk voor de gemiddelde lezer geen probleem.¹

Een aantal onderwerpen die ik mis – dit vanuit mijn waarschijnlijk meer Andalusische blik – zijn de rol van Opus Dei in de kerk, de enclaves: het Spaanse Melilla en Ceuta in Marokko (en de daarbij horende immigratieproblematiek) en het Britse Gibraltar in Spanje. Fundamenteel voor het begrip van Zuid-Spanje is de Semana Santa, de heilige week voor Pasen, die nergens aan bod komt in het boek.

Als ik in Extremadura zou hebben gewoond, dan had ik waarschijnlijk over de Via de la Plata willen lezen en als inwoner van Galicia had ik in ieder geval Santiage de Compostella genoemd willen hebben.

Natuurlijk is het niet mogelijk om in 288 pagina’s een volledig beeld te schetsen van het land.

Doelgroep

Voor wie is dit boek interessant?

De aspirant-emigrant, de overwinteraar en degene die meer dan de gemiddelde toerist belangstelling heeft voor het land kunnen met dit boek in een paar uur tijd meer te weten komen over Spanje.

Voor de Spanje veteraan – waartoe ik mezelf na zes jaar in Malaga toereken – heeft dit boek te weinig diepgang. Het enige nieuwe feitje voor mij is de reden waarom Spanje Greenwich tijd voor Centraal Europese Tijd  verruilde, maar dat ga ik natuurlijk niet verklappen. Daarvoor moet je het boek zelf maar lezen.

Bestel het boek Spaanse Sporen van Merijn de Waal

Winactie

Van de uitgever mag ik een boek weggeven. Om kans te maken op een gratis exemplaar:

1. Abonneer je op de nieuwsbrief
2. Laat hieronder een reactie achter op dit blog. Voor lezers die anoniem (of onder pseudoniem) willen reageren, dat is geen probleem, als het e-mail adres (dat niet gepubliceerd wordt) maar hetzelfde is als dat waaraan de nieuwsbrief wordt toegezonden.

De loting zal volstrekt transparant plaatsvinden.

Op dinsdag 17 november schrijf ik de namen van de reageerders op briefjes en vraag één van mijn vele zonen om de winnaar te trekken uit een voormalige vissenkom.

18/11/2015

Gefeliciteerd Caroline van Damme, de winnaar van deze loterij.

¹Het boek ‘Ghosts of Spain: Travels Through Spain and Its Silent Past’ van Giles Tremlett‘ geeft een gedetailleerde beschrijving van de Spaanse burgeroorlog.