De wolf komt eraan

De wolf in het wild

Ik ga op zoek naar de wolf in de Duitse bossen, als deelnemer in een wolvenexpeditie, georganiseerd door Biosphere Expeditions in Nedersaksen. Spannend, vind ik. Want van de Gebroeders Grimm weten we dat wolven een voorkeur hebben voor dames van zekere leeftijd. Vrouwen zoals ik dus, het grootmoederlijke type. Dit terwijl ik geen rood gekapte kleindochter heb. In tijden van nood – lees, als in opgegeten door een wolf – zal ik het dus zelf moeten uitzoeken.

Gelukkig schijnt – in tegenstelling tot zijn 19e eeuwse voorouders – de moderne wolf banger voor de mens te zijn dan andersom (bron). Je hebt eigenlijk geluk als je er een in het wild ziet. Die kans wordt trouwens wel steeds groter. Want de wolf is bezig met een gestage opmars vanuit Oost-Europa. Sinds enkele jaren kun je de wolf ook in Nederland tegenkomen.

In ‘het wild’ is overigens een rekbaar begrip. In Nederland is de wolf onder andere gespot op de Veluwe, de Brabantse Heide en op de A2 bij Weert. Dit laatste uitstapje heeft deze mannelijke wolf helaas met de dood moeten bekopen (bron).

Lupus volente overleef ik deze week.

Nee, er schuilt een veel groter (lees kleiner) gevaar in het bos. De echte vijand van de mens is de teek. Deze kunnen namelijk de ziekte van Lyme overbrengen. Daarover later meer.

♫ Ik ben niet bang voor de boze wolf ♫ – foto Biosphere Expeditions

De grijze wolf in de Lüneburger Heide in Nedersaksen

Ons onderzoeksgebied is de Lüneburger Heide (Duits: Lüneburger Heide). Een heide en bosrijk gebied in het noordoosten van Nedersaksen. Het maakt deel uit van het achterland van de steden Hamburg, Hannover en Bremen en is vernoemd naar de stad Lüneburg.

Ook al is de kans klein dat we de wolf in het wild zien, er is genoeg ander wild te bewonderen. In ons eerste een rondje om het hotel spotten we binnen tien minuten: de ringslang, talloze vlinders, libelles, een ijsvogel, buizerd, kikkers en een hert. Mijn bed staat op de bovenste verdieping van het hotel, onder een nest van een marter. Althans dat is het vermoeden. Het kan ook het huisspook zijn dat ’s nachts op zolder rond schuifelt, want we slapen in een pand uit de 17e eeuw.

In het bos zitten ook wilde zwijnen, damherten, vossen, hazen, de steenarend, otter en een ongewenste vreemdeling, de wasbeer.

route uitstippelen – foto Biosphere Expeditions

Typische dag als in een wolvenexpeditie

Afhankelijk van het weer worden de activiteiten meestal de avond ervoor bepaald en ’s ochtends bevestigd. De opzet van de expeditie naar Duitsland is redelijk flexibel, zodat je je deelname aan kunt passen aan de weersomstandigheden, je vaardigheden en algemene fitheid.

Tijdens de eerste dagen leer je veel over de gewoontes van de wolf en ontvang je training van verschillende wolvenexperts. Je leert om om te gaan met een GPS en hoe je sporen moet vastleggen.

In de ochtend wordt het expeditie-team gesplitst in kleinere groepen van twee of meer personen. Je rijdt dan naar het begin van je route. Afhankelijk van het terrein, je voorkeur en bestaande vaardigheden leg je een route van 15 tot 20 kilometer te voet af.

Mollie, de speurhond

Succes: sporen van de wolf – foto Biosphere Expeditions

Wilderness voor beginners

Een dag in de Duitse ‘wilderness’ is heerlijk overzichtelijk. In de Nedersakse bossen is het, zelfs voor iemand zoals ik met geografische dyslexie, bijna onmogelijk te verdwalen aangezien je altijd in de buurt van een weg bent.

Het doel is duidelijk. We gaan wolven opsporen.

• In theorie kan dat dus via het spotten van de wolf of beter nog een roedel wolven (onwaarschijnlijk, maar niet onmogelijk).
• Een alternatieve manier van waarnemen is via pootafdrukken. De pootafdruk van een wolf is herkenbaar, althans voor de expert. Voor een leek is dat wat lastiger. Bovendien is de kwaliteit van de afdruk sterk afhankelijk van de ondergrond, het verkeer en het weer.  Kortom, wederom niet onmogelijk, maar onwaarschijnlijk.
• Camera’s in het bos zijn ook handig, maar dat is weer lastig in verband met privacywetgeving en diefstal van de apparatuur. Dus die kunnen maar in beperkte mate ingezet worden.
• Idealiter breng je zenders aan op de wolven (maar duur, wolven zijn moeilijk te vangen, etc).
• Blijft over wolvenpoep. En laat dat nou heerlijk simpel maar effectief te zijn. Via de ontlasting kun je het dieet van de wolf vaststellen, het geslacht, de DNA en het waarschijnlijke leefgebied.

Dit betekent dat ons speurwerk voornamelijk bestaat uit het verzamelen van wolvenpoep.

Boswandeling – Foto Biosphere Expeditions

Een geestelijk uitstapje

Het prettige aan het gedrag van een wolf is, dat deze voornamelijk gebruik maakt van platgetreden paden. Hij maakt zijn aanwezigheid daar kenbaar door, je raadt het al, poep. De wolf markeert zijn territorium liefst op een kruising, op een verhoging. Met een klein beetje training is wolvenpoep relatief gemakkelijk te herkennen. Want botjes, haar, stank.

Kortom, een wandeling door het bos zal voor mij nooit meer hetzelfde zijn.

Het groen, de vogeltjes, het zonnetje (als het meezit) en de concentratie op het spoorzoeken zorgen dat de dagelijkse beslommeringen ver weg zakken.  Aan het einde van de middag kom je moe maar voldaan terug in het hotel. Gevolgd door een douche (teken, vuil, zweet). De resultaten van de verschillende groepen worden verzameld en besproken. Daarna een vegetarische maaltijd, naar bed en ’s morgens op tijd weer eruit.

Het is natuurlijk niet het hoofddoel van de expeditie, maar op een of andere manier werkt dit voor mij heerlijk zen. Ik kwam voor het spannende (wolf) en eindigde met totale ontspanning. En ja, de in mijn kindertijd ingeprente angst voor de wolf die ben ik kwijt.

Hotel Gut Sunder

We verblijven midden in het natuurgebied, in de buurt van Meißendorf. Het hotel Gut Sunder is gevestigd in een charmant herenhuis uit de 17e eeuw. Het personeel bestaat uit mensen met een verstandelijke beperking (zoiets als Brownies & Downies).

Het ontbijtbuffet is uitgebreid, met vers fruit, heerlijke broodjes, yoghurt, keuze uit kazen, jams, etc. De ensuite kamers zijn ruim, comfortabel en schoon.

Meer natuur